miércoles, 27 de agosto de 2025

Cardinchas d'o sieglo XXI

De nada sirvió el buxo bendecido, / de nada clavar garras de rapaz; / ni con cruces talladas en la puerta / ni con espantabrujas pudimos espantar /  a esas brujas que en decreto volaban, / y sin entrar en casa nos hicieron marchar.

Asinas cantaba La Ronda de Boltaña en la emotiva La casa caída, fendo un recorriu por beluna d’as tradicions pirinencas a on que feban servir diferents elementos pa espantar los mals. A poco Pirineu que haigas feito, t’habrás trobau con beluna d’ixas, u con cualque cardincha, una d’ixas grans flors que se penchan en las puertas con la mesma finalidat.


Visto dende la racional final d’o XX y lo no-tan-racional prencipio d’o XXI, pareixe inchenuo de tot. ¿Cómo va a espantar garra mal clavar una planta en una puerta? ¿Cómo va a atrayer la fertilidat que lo trucador tienga forma de picha? ¡Qué cosas teneban las chents d’antes mas! ¡Que’n yeran de supersticiosos!


Lo cristianismo vinió a sustituyir —u a mirar de fer-lo sin acabar de conseguir-lo— ixe paganismo adorador d’a naturaleza por una ripa de santos, santas, virchens y martirs que le daban un aire nuevo a la protección sobrenatural. Los monyacos y imachens que los represientan tienen puestos de privilechio en las casas y, pa seguntes qué calendatas, u pendendo d’as condicions de l’orache, mesmo se’n recurre a las versions pro que guardan en las ilesias u edificios municipals. ¡Ay lo cristianamen chuntamanetas! ¡Que va de monoteísta y tien mas variedat en o santoral que bichez lo Pokemon GO!


Y, manimenos, allá en o Pirineu, igual como en Tierra plana, igual en las Cinco Villas como en o Matarranya, u en Teruel como en Uesca, s’implen las fronteras d’as casas d’a nuevas imachens supersticiosas pa la protección. Ya no son elementos naturals. No son plantas ni trozos de bichez. Ni s’invoca a garra santo ni virchen. Somos chent moderna y cosmopolita. Lo nuestro son unas placas de metal barato que anuncian que un ente cudia de casa nuestra: la chapa d’a interpresa de seguridat. La no-tan-nueva relichión capitalista tien los suyos nuevos amuletos.


Gracias a ixe troz de lata penchau en os muros, no traviesarán lo branquil de casa nuestra ni menas ni follez, ni inquiokupas ni chuanrallas. Nomás con veyer-los, toz ixos sers s’espantarán igual como lo feban con las cardinchas u lo santo que pertocase. 


Los Simpsons, que a pur de capitols lo endevinan tot, ya predicioron lo d’as interpresas de seguridat en lo capitol 7x23 Much Apu about nothing, a on que Lisa vende a Homer la suya piedra espanta-tigres y, efectivament, garra tigre no le ataca. Tot ixo dimpués de que la Patrulla anti-onso, financiada por los impuestos de tot Springfield, haiga conseguiu reducir de uno a zero (¡un percutidor 100%!) la presencia de onsos en lo lugar. Pareixiu funcionamiento, financiación y utilidat d’as oficinas antiokupación d’os concellos.


Diz que se’n vende, de chapetas d’ixas d’interpresas de seguridat, mesmo en lo rastro. Pa que no te calga nian achustar-los, que con clavar-la faiga lo suyo papel d’espantar a los ladrons. Cuento que serán millors ixas, que si yo fuese ladrón y m’adedicase a furtar casas, sabría distinguir las de verdat d’as copias y si veigo a cualcún que se merca la imitación ye porque pocas perras tendrá, asinas que ¿qué le voi a sacar?


Lo que antes se me feba raro, veyer-las penchadas por astí, agora ye lo mas cutiano. S’han ixemenau por tot. Te las venden cuasi sin querer. Que pillas cuarto y metat de pernil y te la ufren «por un poquet mas». Si isto ye lo futuro, la mía propuesta ye que, a lo menos, tiengan una mica de disenyo. Que las cardinchas, los trucadors, los espantabruixas y mesmo los santos, fan bonico. 


Como aspero vivir prou pa veyer ista moda-histeria pasar-se nomás me queda la curiosidat de saber cuál será la siguient fatera que penche d’as nuestras fronteras.


domingo, 24 de agosto de 2025

Se m'acabó lo verano

Que tiengo una memoria malisma no ye garra novedat. Con tot y con ixo, i hai vegadas que me deixau mocau la mía capacidat pa ixuplidar y montar-me la mía peli personal. 

Veniba a fer un post sobre lo verano mío, sobre tot lo que heba desconectau, lo tiempo que heba teniu pa escribir y leyer, aluenyar-me d'o mobil, ixe diaple que t'agarrapiza con los suyos incantes y fateras y asinas-asinas y vete-me que ixo ye, si fa u no fa, lo que escribié l'anyo pasau en calendatas pareixidas. Talment las ideyas no nomás se me yeran acotolando pa lo programa de radio, si no que tamién he de zarrar iste blog

¡No tos fará lo morro cloc, haters!

Me deixó mocau tamién cómo toz ixos deseyos de cabo d'anyo (u cabo de curso, si nos metemos niquitosas) se'n fuoron a muyir fardachos en semanas. Cómo tot ixe relax que trayeba d'a costa vasca s'acotoló en uns días de treballo. Cómo a pur de chefa y clients ixe yo-zen vulcó y se transformó en lo yo-astruguizo de cutio, adicto a lo mobil, caotico, pifolo y zamandungo.

Asinas que, estianyo, millor charrar de futuro. Que lo verano, pues muito bien, a saber qué desconexión, bel viache pincho, que a fe que saldrá por aquí en bel momento y poco mas d'interés. Lo lunes engancho y s'acabó la risa.

Pa lo curso 25/26 tiengo un amiro de propositos. Cuasi toz, clasicos: minchar millor, zorriar menos, estar mas ordenau, comprometer-me mas en las mías militancias... Poca orichinalidat. En lo que pertoca a la mía actividat publica, y si yes leyendo isto, ye porque una miquirrina ya t'interesará, quiero centrar-me prou en escribir. Lo tiempo que feba servir t'a radio se destinará a ixo precisament. A lo nuevo libro, que me tien varrenau y me leva firme fayena, y que cuento que ye de mal publicar en 2026. Pero tamién a iste blog, que fará decinueu anyos iste aviento y que, en zagueras, lo teneba prou abandonau.

Pa ixo, me faría goyo de contar con vusatras, lectoras y seguidoras, que me escribisez lo que mas goyo tos fa que escriba, los temas que creyez que podría charrar-ne, dudas que tiengaz, lo que se tos ocurra. Dimpués de cuasi dos decadas, pocos afers me quedan por tratar y goso fuyir de l'actualidat, pero aquí soi, ascuitando y leyendo lo que me comuniquez.

Dimpués d'iste descanset, Tierra de barrenaus torna. ¿Qué en querez?