viernes, 31 de octubre de 2014

Halloween y atras mierdas. Adaptando tradicions

Mientres os diyas arredol d'o 1 de noviembre se fa toda una ripa de #ranciofacts y d'opinions con mayor u menor fortuna sobre Halloween, Totz os santos, a nueit d'almetas y todas ixas tradicions, inventos, etc... que celebran y celebramos por istas (y aquellas) latitutz.

O ferrete ye siempre lo mesmo. D'un costau, os centros comercials y as televisions aprofitando a popularidat y o negocio de Halloween, y de l'atro una critica más u menos razonada dende muitos sectors a ista fiesta importada d'os EE.UU.

Un d'os debatz, por clamar-los de bella traza, ye l'orichen d'a fiesta. Por a on que me muevo yo, bi ha vergüenya d'esfender qualsiquier cosa que suene a yanki, asinas que, a qui le fa goyo isto de Halloween, gosa de agafar-se a os orichens celtas d'a fiesta. Que hue se celebre Halloween en Zaragoza no ye porque as habitants d'A Inmortal tiengan un especial aimor por a cultura celta. No nos enganyemos. Ye porque sale en a tele. Y no pasa cosa, pero dimpués iré con ixo.

Personalment, Halloween no me fa mica goyo. Lo de disbrazar-me no lo levo bien, y no tiengo garra remeranza asociada a ista fiesta. As fiestas que s'organizan me pareixen, antimás, prou ixautas. Manimenos no soi mica critico ni con ista ni con as alternativas que bi ha o 1 de noviembre.

Contra Halloween son (somos) qui no quieren (queremos) una cultura fiestera unica y homocheneizadera. Ye, prou que sí, una d'as razons porque no me fa goyo ista fiesta. Pero cal reconoixer que l'alternativa espanyola de nomás levar flors ta caixas con calavres u marchar t'o teatro a viyer Don Juan Tenorio son plans prou prou piors que vestir-te de Zombi y pillar-te una zorrera con os tuyos amigos.

En bells puestos d'Aragón sí que se fan atras fiestas con radices en tiempos parellanos a o Halloween primichenio. Nunca no soi estau en una nueit d'almetas, pero, por lo que veigo que se i anuncia en os lugars, pareixe que son borinetas bien pinchas.


En Aragón tamién, y en muitas partes de Catalunya, se fan tamién castanyadas. Tenié a suerte de visitar la de Viladrau, cerqueta de Vic, fa bell anyo. Lo teneban tot bien apanyau. I feban mercau artesano, actuacions de teatro de carrera y concierto folki en a plaza d'o lugar. Tot con un amiro castanyas ta fer-te tu mesmo en una chera bien gran que bi heba.

A la fin, que una fiesta siga millor u pior, pende d'o que cadagun faya d'ella. Soi en contra de que Halloween plegue en seguntes que puestos, levando-se por debant a nueit d'almetas. Pero en Zaragoza, a on que no queda garra tradición digna de continar-se, qué importa que cadagún celebre ixe Halloween como l'agane? En importando (u millor dito ixemenando) tradicions, m'estimaría más as castanyadas, que me fan firme goyo, pero a la fin una tradición ye buena si te chuntas con a chent que quiers y pasatz un buen rato chuntas.

Todas as tradicions son inventadas en bell inte. De como evolucionen y s'adapten penderá a suya pervivencia. Antiparte d'atros factors como a intervención d'o sistema a favor u en contra d'as mesmas. Una tradición tant "casposa" y catolica como a ofrenda d'o Pilar, puede esdevenir ta yo un buen diya, si pasas de tot d'a ofrenda y t'adedicas a viyer vestida de trache a la chent que quieres y a marchar a fer un socalce laaaargo con as amigas. En todas as anyadas he visto cosas parellanas en a Rompida de Andorra. Prou que bi ha tamién muita caspa, como en a ofrenda pilarista. Pero bi ha un porcentache importantismo d'a chent que nomás quiere dar un poco de mal con a caixa u lo bombo entre que se fa uns hordios con a parentalla y as amigas. Más encara si ye una d'as exiliadas que ya no i vive, que en tierras mineras en son muitas.

O feito de que a nueit d'almetas se pareixca tantismo a lo comercialismo Halloween ye un feito que puet fer que a fiesta cambee. Pero tamién puet estar que i siga clau t'a suya supervivencia. Entalto a nueit d'almetas astí a on que se fa! Entalto a nueit d'almetas asti a on que se la quieran copiar! Entalto que cadaguna disfrute d'a nueit d'o 31 d'octubre como quiera! Y sobre tot, que sepamos fer alternativas millors que as fiestas capitalistas u no nomás meter cartelons en Facebook ronyando porque Los Simpsons molan más que Don Juan Tenorio. Creyatividat, que deciban os Mallacán....

P.D.: Tot isto lo heba escrito antes que os ninos d'a carrera a on que vivo me fotesen a siesta trucando-me en a puerta con o puto "Truco o trato?". MECAGÜENJALOGÜIN


jueves, 30 de octubre de 2014

"... Y si no te fa goyo, te'n vas"

"Isto ye lo que bi ha, y si no te fa goyo, te'n vas". La de vegadas que m'habré habiu de sentir ista frase u parellanas... Reflexo d'ixa grandisma intolerancia que bi ha tant espardida. Pero tamién de ixa ideya tant fastiosa de que o feito d'estar en mayoría da dreito divino no nomas a imposar as tuyas ideyas, sino a poder antimás forachitar a qui no las comparta.

Asinas, me trobo con que m'han mandau ta Catalunya, quan he charrau de dreitos lingüisticos, ta Venezuela u Cuba, quan charraba de qualsiquier dreito social, u de cambiar o sistema, ta Iran quan charro d'o laicismo u d'o feminismo y asinas asinas.

Ye ixa ideya d'una Espanya a on que nomás existe a posibilidat d'una luenga, una nacionalidat, una cultura, un modelo economico y social, una relichión, etc... a que refuso de tot y una d'as que me leva enta posturas que belun les diz radicals.

Ista mena d'argumentación, por clamar-lo de bella traza, ye terminal. Quan l'individuo u conchunto d'individuos se queda sin garra argumento de verdat ta esfender as suyas opcions u as suyas anvistas sobre o problema que siga siempre se remata en dos opcions: "Isto ye asinas porque siempre ye estau asinas, porque somos mayoría, porque tenemos o poder u por bella combinación d'as tres cosas, y no puetz nian qüestionar-lo, y si no te fa goyo, te'n vas" u "Isto ye asinas porque lo mete en iste papel (Constitución, DNI, Estatutos, Biblia, etc...) y si no te fa goyo te'n vas".

Dende ixe inte ya no se puede razonar con o sucheto u suchetos. Han perdiu a batalla dialectica, pero lo pior no ye que no lo sepan, sino que, por un regular, tienen una ripa de chent aplaudindo l'argumento y chilando "ixo, ixo, que se'n vaigan" y, lochicament, se sienten y se saben ganadors.

Ye tamién una frase dita dende l'autoritarismo. Dende qui sabe que a suya posición ye hechemonica y inquestionable y, alavez, no le cal dar garra explicación más. Tien l'autoridat de decidir qui puede estar-se-ie y qui ha de marchar-ne. Y mesmo ta do ha de marchar.

Os conceptos d'a democracia liberal en l'Estau espanyol fan imposible sisquiá planteyar si as posturas hechemonicas son mayoritarias. O tarabidau constitucional y lo que agora le dicen "casta" nunca no acceptará votar sobre o modelo d'estau u sobre a independencia de bella parte d'o mesmo, igual como no acceptarían una votación sobre a laicidat, porque saben que pueden perder-lo. Entre que no se vote, yes espanyol, en un estau catolico, has de comunicar-te en castellano ta "lo important", has d'asumir o libre mercau, etc... porque lo mete en a Constitución, en o tuyo DNI y porque "si no te fa goyo, te'n vas".

En qualsiquier colectivo humano, dende una asociación cultural, dica un estau, ha d'haber y ye sano que bi haiga, disidencia, diversidat d'opinions y heterocheneidat. Que ixo siga entendiu como un entrepuz ye sinyal d'una gran ignorancia y d'una medrana quasi patolochica a lo debat. Ye lo contrario d'aquello que deciban de "no queremos vencer, queremos convencer".

En os colectivos politicos, socials y culturals d'abantguardia, ista mena d'actitutz habrían d'estar ixublidadas de tot. Son parte d'as "viellas trazas" que, en a mia opinión, l'anticapitalismo habría de refusar de tot. Por desgracia continan fendo-se en bells puestos, contrimostrando que, encara, tot ye por fer.

martes, 28 de octubre de 2014

TimOrange V. Como ganar un arbitrache de consumo

A privatización d'o sector d'as telecomunicacions ha transformau de tot ista mena de servicios, convertindo as interpresas tecnolochicas en una masa de teleoperadoras comercials sin garra tecnica dezaga con a sola intención de vender y timar. Iste sector ye un d'os que más ha sufriu con o modelo economico y de consumo hechemonico, plegando a estar un zancocho de proporcions cosmicas.

Orange en ye un eixemplo, encara que cuento que atras companyías funcionarán, si fa u no fa, igual. Ya tos he recontau as mias vivencias con ista chentucia, en quatro partes (1, 2, 3 y 4). Podría fer-ne mesmo más, pero lo que quiero ye contar-tos como ganar-les tres arbitraches de consumo y que te tornen parte d'os diners que te son furtando. No ye a solución, que ixa plegará quan as telecomunicacions tornen a estar en mans d'o pueblo, pero a lo menos no nos furtarán tantos diners.

Que ye y como funciona un arbitrache de consumo?
L'arbitrache de consumo ye un proceso que se da entre as consumidoras y as interpresas que sigan adheridas a l'arbitrache quan bi ha un conflicto entre as partes. En o caso d'as telecomunicacions, todas as grans, que yo sepa. No costa garra perra y as "sentencias" (clamadas "laudos arbitrals") son d'obligau cumplir t'as partes. Ye como un chuicio pero sin tanta historia.

O procedimiento prencipia emplindo o formulario que bi ha en ista pachina. A nusatras se nos gosa de quedar chicot, asinas que adhibimos tamién un documento explicando-lo tot con totz os detalles. Antimás se puede adhibir (y ye recomendable) la documentación que calga (facturas, transcripcions d'as charradas, fotos, mails  ...). Con toda ixa documentación por duplicau cal ir ta una siede d'a DChA y presentar-lo. Como ya mete que ye ta consumo importa igual que siede trigues, que as funcionarias ya s'encargan de dar-ne treslada. Nusatras gosamos presentar-lo en a que bi ha en a Plaza San Pedro Nolasco de Zaragoza.

En bells diyas t'arribará una carta decindo que si a interpresa ye adherida u no pas y, en o primer caso, avisando de que prencipia lo proceso. A interpresa presentará alegacions que mesmo pueden estar dreitament mentira, como estió en o zaguer caso nuestro. U que sigan interpretacions "divertidas" d'a realidat. A lo menos en o caso nuestro, no facioron guaires poders y simplament dicioron que mentibanos.

Te plegará unatra carta con as alegacions d'a interpresa y dando-te diya y hora ta ir ta l'arbitrache. Isto puede tardar bell mes. Nusatros la presentemos en chulio, plegó ista carta ent'o cabo de setiembre y teniemos l'arbitrache en os Pilars. Puetz aprofitar ta presentar nuevas prebas, si ye que en tiens. Nusatros no tenebanos que adhibir que as nuevas facturas cheneradas malament, pero las levemos dreitament ta l'arbitrache.

A Orange le sobran os chanfles y as teleoperadoras, pero le manca tecnicas y advogadas, pues nunca gosa de presentar-se en os arbitraches. Nusatras en hemos teniu tres y nunca no se i han presentau. Isto significa que a unica voz que sentirá o tribunal será la tuya, por lo que, en primeras, creyerán a tuya parola. L'arbitrache se fa en un edificio oficial que bi ha en "Las esquinas del psiquiatrico". Te posas en una silla debant de dos funcionarios que te dicen de recontar o caso. Les ne recuentas, te fan bella pregunta si les queda dubdas y poco más. Quince minutos como muito. Dimpués te dicen d'aguardar difuera entre que fan l'acta y te la dan a sinyar. En meya hora ye tot presto. A la semana u poco más, te plega en casa la carta d'a D.Ch.A. con o Laudo, por un regular, ganau.

Antiparte d'as demandas de que nos tornasen os diners timaus, siempre hemos demandau "perchuicios" por tot lo tiempo malmeso en gritar a os servicios d'atención a lo client y tal, pero ixo nunca no nos lo dan, porque se vei que legalment no pueden.

O zaguer caso nuestro
En ista ocasión, tot prencipió quan nos gritoron de Orange ta cambiar-nos o decodificador d'a TV. Levabanos dende 2008 con o mesmo. A TV la pillemos quan achustemos a linia de telefono, porque yera o mesmo pre con TV que sin ella. O mozo que me charró nos dició que caleba cambiar o decoder por qüestions tecnicas. Como me los conoixco, a primer cosa que le pregunté estió por posibles sobrecostes. A charrada estió la siguient, en un tono bien cordial:

- Sincusa "¿Va a puyar a factura que pago cada mes?
- No, de feito tos baixará bell poquet.
- ¿Ah si? ¡Qué bien! ¿Quanto?
- Entre uno y dos euros
- Bueno, tampoco no'n ye guaire, eh?
- Bella cosa ye... hehehe.

Sí que me dició que tendría una remanencia d'una anyada y que si en marchaba antes habríanos de pagar 50 euros. "Bueno. un anyet no ye guaire" pensé y accepté. Tampoco no nos dioron a opción de no acceptar, tot cal decir-lo.

Asinas que bell diya dimpués nos plegó lo nuevo decoder y apareixioron canals nuevas. Me pensé que sería una promoción d'ixas que te meten de baldes as canals de pago ta que te faigan goi mientres un mes, y dimpués te claman ta viyer si te i apuntas. Pero quan nos plegó la factura, nos quedemos sin sangre en a pocha en viyer que nos heban puyau a parte fixa d'a conduta que pagabanos 5 euros y que antimás nos ne cobraban atros 10 por as canals de pago que nian heban apareixiu en a charrada con o comercial.

Prou que en gritar-les ta queixar-me, dimpués d'un fascal de minutos charrando con comercials, no m'apanyoron cosa. Ni por mail, ni sisquiá por Twitter, dimpués de que se me fesen amigos os d'Orange quan les clamé timadors.

Ta forro de bota, en revisar as facturas paremos cuenta de que yeran incumplindo un laudo anterior y nos yeran cobrando un euro de más en todas as facturas dende 2010. Asinas que en total, demandemos quasi 100 euros que nos heban cobrau de más, y fa bells diyas nos plegó a carta avisando-nos de que tenebanos razón y de que Orange nos heba de tornar os diners.

No deixetz que tos timen, por favor. L'arbitrache ye un recurso de baldes, facil de fer servir y de buen ganar. A por ells!

lunes, 27 de octubre de 2014

Totz os fillos d'Aerys

AVISO: SPOILERS DE TODA LA SAGA DE CANTA DE CHELO Y FUEGO Y D'A SERIE CHUEGO DE TRONOS. LEYE BAIXO A TUYA RESPONSABILIDAT


¿Quantos fillos u nietos d'Aerys II
bi ha en ista foto?
Talment siga masiau catén con Jaime Lannister, pero ye que o suyo personache ye un d’os grans ixublidaus a la hora d’as teorías y creigo, como ya he dito bella vez, que ha de chugar encara un papel (más) central en o desenrollo y a fin d’a saga de Canta de chelo y fuego.

A teoría que hue quiero postular, u más bien, completar u ixamplar se basa en atras dos teorías y en bells pocos parrafos de Canta de chelo y fuego. As dos teorías, que podetz leyer en Los Siete Reinos y en Asshai, son que Jaime y Cersei u Tyrion son en realidat fillos biolochicos d’Aerys Targaryen y Joanna Lannister. Siempre que leigo istas dos teorías, se troban mutuament excluyents, cosa que creigo que ye una error, y que me leva a una conclusión: Tywin Lannister yera esteril y Cersei, Jaime y Tyrion son fillos biolochicos de Aerys y Joanna, y alavez chirmanastros de Rhaegar, Daenerys y Viserys.

A importancia de que sigan fillos, u no, de Aerys, ye la de siempre: cumplir as profecías de Azor Ahai u d’os tres tozuelos de dragón.

As dos teorías debantditas tos recomiendo de leyer-las pues son muito bien explicadas y no me cal adhibir-les cosa. Simplament chuntar-las y esfender-lo con as poquetas prebas que he trobau. Porque encara que no bi ha guaires pistas, sí que he trobau bellas razons ta que os tres “Lannisters” sigan bordes Targaryen.

Tywin ye un hombre bien preocupau por a familia y por fer d’a casa Lannister una casa bien gran y que dure ta cutio. Manimenos nomás ha teniu dos prenyos. Ya ye raro que una familia ponienti tienga nomás tres fillos de dos partos, pero antimás una a on que o varón se’n fa tanto d’a familia ye raro de tot. Si repasatz, todas las grans casas (fueras d’os Arryn, por os motivos que todas conoixemos) han teniu más partos: Ned Stark 6 fillos, Hoster Tully 3 fillos, Balon Greyjoy: 4 fillos, Aerys Targaryen 3 fillos, Mace Tyrell 4 fillos, Doran Martell 3 fillos, Steffon Baratheon: 3 fillos...

¿Por qué Tywin no tien garra fillo más con Joanna? Entre o naiximiento de Cersei y Jaime y o de Tyrion, l’hese vagau de deixar-la prenyada quantas vegadas. Diz que dimpués d’a muerte de Joanna, Tywin estió prou apenau pero, con tot y con ixo, o mainate d’os Lannister podría perfectament haber-se tornau a casar ta fer más Lannisters. Con más razons estando que no teneba un “hereu digno”. Jaime yera en a Guardia Reyal y Tyrion yera odiau de tot por Tywin. Manimenos no tornó a casar-se ni a tener fillos. ¿Por qué?

Tampoco no se le conoixe garra fillo borde. Ye normal que quan yera vivo no se fese publico, pero dimpués d’a suya muerte, bien podríanos haber conoixiu bell producto d’a suya afición a las putas.

Tanto a Jaime como a Tyrion, en bell inte d'a saga les diz que no son fillos suyos. Muitas teorías dicen que ye verdat nomás en o caso de Tyrion pero, ¿por qué no en os dos?

Os tres chirmans tienen bella parte Targaryen. Jaime y Cersei a polideza y l'atracción mutua. Cersei ye barrenada como un Targaryen. Tyrion tot l'encerrinamiento con os dragons, os pells y os uellos. Mesmo os fillos de Jaime y Cersei tamién han heredau a polideza. En o caso de Joffrey, ye probablement o personache que más se pareixe en toda la saga a Aerys II, "o rei barrenau", qui sería o suyo lolo de tener yo razón.

Bi ha atra qüestion que podría estar chugar a favor d’a esterilidat de Tywin Lannister. Bi ha una tendencia chenetica a tener melguizos. Fendo una uellada a l'arbol chenealochico Targaryen he trobau quatre casos de melguizos. En os Lannister dengún. De feito, bi ha muitos pocos casos de melguizos en Canta de Chelo y fuego. Antiparte d'os que meteré contino, nomás remero Erryk y Arryk, os guardaespaldas de Olenna Redwyne-Tyrell. A resta de casos son:

  • Rhaegel Targaryen, tío de Aegon V, tenió dos fillos melguizos sin nombre conoixiu.
  • Daemon Fuegofosco, fundador d'a casas Fuegofosco, fillo de dos primos d'a casa Targaryen y pai d'os melguizos Aemon y Aegon Fuegofosco. A efectos cheneticos Targaryen total.
  • Daemon Targaryen, muito important mientres a Danza de dragons, pai de dos reis con a suya tercer muller, y pai d'as melguizas Rhaena y Baela, con a suya segunda muller Laena Velaryon.
  • Aegon II, importantismo en a Danza de dragons, tenió melguizos con a suya chirmana y muller Helaena Targaryen: Jaehaerys y Jaehaera.
Lochicament ye de millor documentar casos Targaryen de lo que sía que no pas Lannister, porque se conoixe muito bien toda la chenealochía Targaryen y tasament a Lannister. Pero lo dato ye astí.

Bi ha unatra teoría que leyié fa poco que tien tant pocos alazetz como ista, pero que tamién s'empara en l'afer d'os melguizos. La trobé en Asshai y diz que Griff - Aegon y Jon Nieu, son melguizos fillos de Rhaegar y Lyanna. A teoría me fa muito goyo y ye muito bien pensada en a mia opinión, respondendo a muitas d'as preguntas que deixa Martin. En caso de encertar as dos teorías bi habría dos parellas de melguizos Targaryen, andando por Ponient.

As conseqüencias ta Jaime si bell diya se'n entera, podrían estar muitas. Me lo preixino en enterar-se que en realidat mató a su pai u que yera predestinau cheneticament a enamorar-se de Cersei. Tamién en matar a Cersei podría cumplir de vez a profecía de Maggy a rana y d'Azor Ahai, forchando Ama de Luz en o corazón d'a suya chirmana. Sería, como poco, curioso un casorio con a suya chirmanastra Daenereys ...


En escribindo iste post, chusto surtió o podcast de Hielo y Fuego adedicau a la Casa Lannister y me dioron dos nuevos argumentos. Uno en contra y unatro a favor d'a teoría. En contra ye que sí que bi ha un caso documentau de melguizos en a familia Lannister. Concretament Tyland y Jason Lannister, melguizos d'os anyos d'a Danza de Dragons. Con tot y con ixo continaría estando un caso de melguizos Lannister contra quatre Targaryen.

A favor, ye que, seguntes se i diz, os Lannister son muito fertils. A fundación de Lannisport diz que estió porque ya ni i culliban en Roca Casterly. Que Tywin no conseguise deixar prenyada a Joanna (que remeremos que tamién yera una Lannister) que dos vegadas, venindo d'una familia tant fertil ye mesmo más raro.

Tywin yera una persona prou amargada por muitas cosas. O feito de que fuese esteril, en sería una más. Preixinatz por un inte o sentiu d'a responsabilidat de fer d'a suya una casa gran y no poder fer-lo. Preixino a Tywin, sabendo que Jaime, Cersei y Tyrion no son fillos suyos y habendo de callar-se ta que a casa continase existindo. Ixo tamién explicaría muitas cosas d'o suyo caracter y d'a relación que tenió con Aerys II.

Ista ye una teoría feble, prou que sí, alazetada en barruntos y en una barracha d'atras dos teorías. Pero ... qui sabe?

miércoles, 22 de octubre de 2014

Cronicas Pilaristas (6) Por as carreras

Si por bella cosa me pillo siempre vacanzas ta Pilars, ye por poder disfrutar de toda la ufierta: oficial, contraoficial, alteroficial, espontanea, programada, etc.... A soben, simplament fendo una gambada por a ciudat te trobas con as millors cosas de totz os Pilars. 

A caseta de Ordio Minero, en os puestos que se meten en Echegaray y Caballero, esdevinió a escape una visita obligada diya par d'atro. I teneban siempre punchadas dos chetas de Ordio Minero y atras dos de Castel, unatra biera artesana feita en LoPobo (Comunidat de Teruel). Todas dos bien buenas. 

A companyía de Chesús (a qui entrevistoron fa poco en Arredol), Quique, y a chent de Castel a qui bi conoixié, estió antimás siempre prou buena. Con una riseta en a cara, encara que levasen un trapacil d'horas de faina. Os primers antimás en penchar o cartel de "viedau l'alcohol a menors" en aragonés. Cartel que, gracias a la faina d'Arale, s'espardió por tot lo mercau d'Echegaray y parte d'as barras d'a Madalena.

Ta forro de bota, y por si a companyía d'os bierers no yera prou, te trobabas totz os meyodiyas con mosicos fendo pasavilla. Chent de Ixera, Gaire, Los Jaques, La Libertina, ... que nos deixoron sobrebuenos ratetz.



O mercau d'Echegaray s'ha tornau china chana un puesto de referencia ta fer o socalce. Antimás d'os mosicos d'a pasavilla, o feito de estar a l'aire libre, a o canto de l'Ebro y con mosica tradicional aragonesa terne que terne me fa estar-me-ie bien contento. Un poquet más de variedat gastronomica y uns pres más populars y ya sería quasi perfecto.

En atro puesto no guaire luen, en a carrera Alfonso, me trobé con una colla de mosicos de Bordeus, Los Teoporos, que me facioron firme goyo. M'aturé un inte ta viyer-los una miqueta y rematé viyendo dos tongadas d'a sesión que feban. O video lo penché a l'atro diya en Youtube, y aspero que as organizadoras de Tamborilé en prengan nota ta si quieren achustar-los. Pasemos un ratico buenismo!



martes, 21 de octubre de 2014

Cronicas pilaristas 2014 (5) A presencia de l'aragonés

Dende que Borina, a penya que menaba Nogara, zarró, se troba a faltar un espacio de tot aragonesofablant en Zaragoza. Pero sobre tot, en Pilars. Con tot y con ixo, as aragonesofablants militants d’a ciudat no deixemos pasar a oportunidat y faciemos lo que se podió ta que l’aragonés estase bien present. U tot lo present posible.

O primer sabado se fació a chornada de Devandadera d’os cursos de Nogara. Ye ya una tradición que trayó bella novedat estianyo. Antimás d’a entrega de titols, cosa ya cutiana, bell alumno de primer curso amostró o suyo prochecto de cabo de curso, un doblache de scenas famosas d’o cine a l’aragonés: 300, The Shining, The sixth sense, Star Wars, y asinas asinas. Dimpués, bells mosicos nos levoron de pasavilla por as carreras d’a Madalena, espardindo entre a chent pasquins con información sobre os cursos.

L’aragonés tamién estió present en a campanya que se fació de meter a cartelería oficial d’a D.Ch.A. en aragonés. Muitos estioron os puestos que acceptoron o cartel de “Viedau de vender alcohol a menors d’edat” y que lo teneban bien vistero en os suyos puestos. Tanto en as barras madaleneras, como en os puestos d'Echegaray y Caballero.

Y prou que sí, l’aragonés tamién estió present en as debantditas campanyas de Purna, mesmo adedicando-le una d’as pancartas a los dreitos lingüísticos.

Desgraciadament poco más se viyó l'aragonés en istos Pilars. Bella canta de bella colla de mosica como La Ronda u Lurte. Bella ixota en a Plaza d'o Pilar a on que podié sentir a Sanmigalada de La Val d'Echo. Pero, prou que sí, l'aragonés estió a luenga que faciemos servir a chicota comunidat aragonesofablant que hemos aprendiu ista luenga en Zaragoza. 


lunes, 20 de octubre de 2014

Cronicas pilaristas 2014 (4) A cruzada pilarista

Os actos relichiosos son lo pior d'o Pilar, ixo ye claro. Mesmo "La ofrenda", por a on que me goso de pasar t'alparciar los vestuaches, cada diya me fa más pampurria. Cuento que ye en fer-me viello y ronyazas, cosas as dos que esdeviengo cada vegada más apriseta.

A mia experiencia d'estianyo prencipió con a retransmisión en Aragón TV, a on que se centroron en recontar-me a emoción vivida por o torero tuerto ixe que deixó unas flors en a monyada de fusta d'a chodiga bimilenaria y que pareixe que yera prou important como ta que l'adedicasen un amiro de minutos televisivos. Ya con ixas pampurrias nos ne baixemos a viyer a la parentalla fendo infinitas ringleras por as carreras d'o centro d'A Imortal. Ni m'heba enterau de l'afer d'as gradas, dica que las viyé todas vuedas, arrenguido-me-ne por adintro quan m'enteré de tot. A resta d'o diya estió d'o millor: trobar-se con as amigas y firme socalce de dotze horas, capaciando con tot ser vivo.

Con tot y con ixo, as imachens que se quedan en a TV, siempre son as d'a devoción a la monyaca y as d'as barrenadas que fan un ciento de kilometros ta plegar-ie. Más encara quan heban dau plevia y a la fin no plevió, y no deixaban de repetir lo d'o miraglo mariano. ¿L'anyo que pleve ye porque no s'ha rezau prou u porque a monyaca les castiga? Pues ixo...


Pero de #ranciofact de grandaria XXXXXXL ye o Rosario de cristal que se fació a l'atro diya. A ofrenda a lo menos tien una parte popular y de fiesta. O Rosario de cristal ye toda una mortificación cristiana old-style. Bien se vale que no se viyeba guaire chent por debaixo d'os 50 y alavez ye una "tradición" que podría rematar-se con bien poco. Que o concello permita que bi haiga una megafonía por tot lo centro historico recitando versos relichiosos en 2014, en un estau laico, ye de VERGÜENYA. Hibo, si se les ocurrise a os musulmans fer qualcosa parellana!!!! No quiero pensar si tallasenos o trafico de vehiclos y personas por tot lo centro mientres cinco horas por qualsiquier atro motivo. Pero no podemos ixublidar que vivimos en una ciudat a on que se clama a la oración tres vegadas a o diya, sentindo-se en tot lo centro d'a ciudat. Bendita y alabada será la hora a on que o pueblo prengamos o poder y acotolemos todas istas fateras, copon.

domingo, 19 de octubre de 2014

Cronicas Pilaristas 2014 (3) Campanyas politicas

Como en totz os Pilars, prou que bi ha habiu actos politicos de toda mena. En charraré d'os dos que tiengo bella cosa que decir.

A manifestación antitaurina tornó a estar un exito de convocatoria. Ya ha esdeveniu un referent y quasi no cal ni convocar-la ta que todas plenemos a redolada d'a Plaza. Como todas as anyadas, recibiemos as faltadas d'os aimants d'a tortura y ells as nuestras. Soi seguro de que, a lo menos, les molestemos bell poquet y no les deixemos disfrutar tanto d'a sangre allena. Por cierto, o publico d'os toros ye cada vegada más casposo u ye sensación mía? 

Tamién como en as zaguers anyadas contemos con un dispositivo policial de tot desproporcionau. Más suaus que atras anyadas pero igual d'absurdos y inquestos. Asinas ye ista ciudat...

Aprofeito ta remerar, como fació Arale en o suyo Facebook, os orichens d'ista manifestación, pues en bell articlo en os periodicos, Amnistía Animal en daba una versión a on que ixublidaba bella coseta tant important como d'a on surtió a iniciativa d'a Manifestación.

A primer manifestación antitaurina en as fiestas d'os Pilars ye en 2002, quan bella decena de personas, convocadas por Chobenalla Aragonesista nos concentremos en a Plaza Espanya de Zaragoza. Ni presencia policial ni taurinos ni cosa. Simplament bells chovens espardindo pasquins en esfensa d'os dreitos d'os animals, a o canto d'una colla de mosicos peruanos. O manifiesto lo leyió Pedro Lobera, qui alavez yera diputau de CHA. A l'atro anyo, se contactó con Aministía Animal y en 2003 se convocó de conchunta con ixa y atras organizacions. Fueras d'ixa error, en iste vinclo se reconta a historia entre 2002 y 2007 alto u baixo bien.

En ixas envueltas Chobenalla yera parte de CHA y os próceres d'a patria tremoloron en viyer-nos fer cosas tant subersivas y pretoron a correr ent'a plaza de toros a fer-se fotos ta que o baturrismo no viyese periglar "as vaquillas" y atras trazas más u menos organizadas de tortura animal. D'asti salió a famosa foto de Bernal, Fuster (hue encara Diputau Provincial por Zaragoza y cutiano espectador d'istos "shows") y bell cargo más (no remero si Acero u Orna).

Cosas d'a vida, l'encargau de leyer o manifiesto d'estianyo estió Chesús Yuste, d'o mesmo partiu. Un d'os mayors esfensors de forachitar a Chobenalla por cosas como ixa y que no sé que relación tendrá con a resta de cargos taurinos d'o partiu suyo. Bienvenius sigan os cambios a millor si son sinceros, pero de Yuste y de Chunta me creigo tant poco istas cosas...

Campanyas de Purna
O maltracto animal estió precisament un d'os puntos fuertes d'a campanya pilarista de Purna, a organización chovenil d'a cucha independentista. L'atro, a luita contra o heteropatriarcau.

A campanya pendió en pegallos, cartels y pancartas que s'ixemenoron por tot Zaragoza, encara que especialment en o vico d'a Madalena. O cartel d'os dos baturros y as dos baturras besando-se se tornoron a escape virals y dondioron por movils, retes socials y collas de whatsapp. As pancartas, mesas en a Plaza d'a Madalena estioron tamién l'obchectivo d'arrienda de fotos de chent que le trucó lo ficació. Mesmo Juan Martin, de CHA, felicitó en Twitter a Purna por os cartels!

Os pegallos d'as dos campanyas s'ixemenoron por tot, como he dito y, en estar dos afers a on que o talibanismo ye tant furo, los sacaban de camin. Más en seguntes que ambients como a Carpa d'o Ternasco, a on que lo cazurrismo militant me sacó mesmo cinco pegallos en o mesmo escusau en a mesma nueit.

Campanyas como istas, directas, bien feitas, con mensaches y que se popularicen a escape son una trunfada de l'independentismo y d'a luita contra o maltracto animal y l'heteropatriarcau. Os mios parabiens a Purna y a qui ideyoron a campanya.

sábado, 18 de octubre de 2014

Cronicas Pilaristas 2014 (2): Os conciertos

Los Jaques de la Sierra
Prencipiemos os prePilars con Berzas. Granizo concierto a on que remeremos tantas cantas con que creixiemos. Concierto que orichinó, seguntes he sentiu, a denuncia d'os vecins. Continemos con Maut, Juako Malavirgen y Los Gandules, tamién en o Ternasco, y pleguemos dica Los Jaques de la Sierra, que presentaban o suyo primer disco en La Bóveda de L'albergue.

As cantas suyas las heba puesto ascuitar bell poquet en Spotify y, como preixinaba, en directo son mesmo millor. Prencipioron con bella pieza instrumental ta ir calentando china chana un ambient que ya bulliba en a zaguer parte d'o concierto. Los Jaques fan corrius y piezas muito bailables, a on que recontan, entre atras cosas, historias d'a parte de Calamocha bien parellanas a los narco-corrius mexicanos. Una colla que no ye que fendo os primers trangos y que aspero que duren prou, pues regular que nos aguardan conciertos bien divertius con ells.



En atras fiestas, se me chuntaban dos y mesmo tres conciertos que quereba viyer en un mesmo diya y, quasi totz os diyas bi'n heba a lo menos uno. Iste anyo, prous diyas me quedé sin concierto. Os siguients estioron Iron Maños y Black Ice, Skaso y Artistas del Gremio y Los Brodies y China chana. Totz en o Ternasco, a on que, como l'anyo pasau, continaban os pozals d'Export a 6 euros. Bien por a ideya! Como ya he comentau antes, dende a denuncia d'os vecins, a carpa sonaba prou malament, plegando en ascuitar-se fatal en o concierto de Brodies y China chana, a on que caleba fer firme poder ta sentir a mosica.

Los Gandules, o chueves prePilars
O segundo cabo de semana estiemos en o concierto d'una colla de homenache a Kojon Prieto, con o resultau que cuento que ya todas conoixetz. Diz que errar ye d'humanos y rectificar de sabios. Fer esfensa d'una error ye una gran fatera y ixe ye o camin que pareixe que prene la colla, quan escribo iste post. O masclismo s'expresa de muitas trazas. Unas son más visteras y atras menos, pero cal luitar contra todas ellas. Simplament o feito de decir con desprecio a parola "feminista" quan te convidan a cambiar lo tuyo luengache, ya indicaba muito. Ells sabrán lo que fan, que ya son mayors. Yo sé que no tornaré a viyer-los y que m'encargaré personalment de fer conoixer a tot con qui charre, como ye a suya actitut en os scenarios.

Muito millor, y sin garra masclismo estioron os conciertos que viyemos a l'atro'l diya en a Plaza Sant Felipe. No pleguemos que a viyer bellas pocas cantas de Trivium Klezner, colla que cada diya me fa más goyo. Tamién estiemos gronxiando-nos con a colla de dezaga qui, encara que no yera mosica de borina precisament, lo facioron de pistón. I tornemos bell rato dimpués a viyer a Lurte en una plaza a on que no se i culliba.


Lurte, encara con luz
En ixa mesma plaza, bell diya antes, i heba tanyiu La Ronda de Boltaña. Simplament o feito de que o concello contine encerrinau en que haigan de tanyer astí, ya deixa claro que, u no tienen ni ideya d'a cantidat de chent que arrocla La Ronda u, como me pienso, lo saben masiau bien. Pero, ta forro de bota, cambioron a orientación d'o scenario ta que podese viyer o concierto mesmo menos chent. Deciban que ta no florer-le a terraza a os de Montal. Vergüenyoso ye poco. Me recontoron que antimás a luz se'n fuó antes de rematar lo concierto. Igual como pasó con Lurte quan no levaban que bells 40 minutos. Ixe ye o respeto que tien o concello de Zaragoza por a mosica tradicional aragonesa. Como deciba belun, "A la Pantoja isto no le pasa".


viernes, 17 de octubre de 2014

Cronicas Pilaristas 2014 (1): Nos femos mayors

Quereba haber feito como fa bell anyo y foter-me un post cada diya u par de diyas de Pilars. Teneba bien d'ilusions ta istas fiestas, que me fan firme goyo. Más que más, dimpués d'un mes prou intenso y d'arrienda faina y stress en o treballo y difuera. Manimenos, a galvana, lo resfriau y atras cosetas facioron que no podese. Con tot y con ixo, creigo que cal escribir bellas cosetas sobre istas fiestas, ya que pasoron muitas cosas. Buenas, malas y reguleras... Prencipia aquí una chicota serie d’articlos sobre lo que viyé, sintié y vivié en istos Pilars 2014.

O pior Pilar ever: Ta yo son estadas as piors fiestas d'os Pilars d'as zaguers vinte anyadas. Mesmo contando-ie os anyos que treballé en a hostelería. A programación yera prou mierder, pero ya i soi feito. Se chuntoron diferents cosetas que han feito que istos diyas, encara que haigan teniu momentos prou buenos. Prencipié enmorgau os Pilars, lo que me fació disfrutar menos os primers diyas. Pero dos factors han teniu a clau. O primer a mia edat y la d'as mias amigas. Ya no adubimos como antesmas y ta forro de bota tenemos quasi todas treballo. O concello s'estima más de dar vacanzas en diya absurdos como Sant Valer, en cuentas de fer festivo un diya más en as fiestas mayors d'a ciudat. Asinas que de salir poco. Bien se vale que bell exiliau de Barcelona se'n vinió todas las fiestas y podiemos pillar firmes capazos.


O segundo factor, ya alleno a yo, ye a politica de nueitz d'ista ciudat y o puto "vecinamen". Lo de ista ciudat con seguntes que rudios ye impresionant. Que se denunciase a la carpa d'o Ternasco y, a partir d'o lunes, fuese imposible de sentir un concierto sino pillabas primer ringlera ye de barrenaus. Una carpa que zarraba antes d'a meyanueit! Que as barras d'a Madalena haigan de trancar a las 2:00 me pareixe mal, pero mesmo puedo entender-lo, pero lo d'o Ternasco no tien garra chustificación. Asinas que pocos diyas marché de borina pasadas las 2:00. En que zarraban as barras, a ufierta ludico-cultural se quedaba en poco y menos.

Si querebas estar-te más rato hebas de "morir a o palo" d'os quatre radius bars buenos que bi ha por o centro, u marchar ta bella carpa bien aluenyada a on que o concepto de borina ye tot lo contrario a lo que me pueda fer goyo a yo.

No lo he pasau mal, prou que no. Pero soi feito a pasar-lo tant bien en Pilars y a tener tantas experiencias que los d'iste anyo se m'han quedau ixautos de tot. Asinas que ixublidaré as partes malas y replanteyaremos os Pilars 2015.

Continará con conciertos, politica, aragonés, relichión y atras cosas pilaristas...