martes, 23 de mayo de 2023

De cicloturismo. Tierra de barrenaus 9x18

Enfilamos ya los zaguers programas d'a temporada pensando en lo verano que tenemos a tocar. La mayoría ya somos barruntando lo ciento de plans que lo tiempo libre y lo buen orache propician. Asinas que tenemos la enchaquia perfecta pa charrar d'unatra manera de veyer mundo, de fer lo que claman turismo, que ye fer-lo en bici. Una manera barata y ecolochica d'arribar a muitos puestos de mal visitar movendo-nos d'atras trazas.

Arale torna t'o programa con la suya sección pa consellar-nos cómo aprestar ixas rutas de cualques días con la bici. Dende qué levar dica cómo planiar lo viache, pasando por cuestions hichienicas, propuestas de cursas u cualsequier atra cosa que se tos pueda ocurrir cuan te decides a vivir una d'istas aventuretas. En lo programa charramos tamién d'un anterior, de fa un anyo, a on que teniemos de convidau a Diego Colás. Y pa qui quiera leyer la cronica d'o viache que faciemos chuntos en bici por Euskal Herria, la puet trobar aqui

En l'apartau mosical no podemos deixar lo tema de Canal Roya que le han cantau Manu Haller, FurElGuti y Krevi en un rap bilingüe que, de nuevas, suena de pistón. Compromís y territorio, un temazo que heba de sonar en lo programa. Tamién ubrimos lo calaixo d'a canción pifola pa trayer un tema que cualsequier d'a mía edat habrá cantau capín un ciento de vegadas.

Antes de despedir lo programa, anunciamos la Feria d'o Libro de Zaragoza, que se fará en lo Parque Gran Jose Antonio Labordeta y a on que me podrez trobar las tardes d'o 5, 7 y 9 firmando libros y charrutiando con todas y toz los que queraz compartir un ratico literario.

Recuerda que puez ascuitar toz los programas en IvooxSpotify y la web de Radio Topo.

Programa #147

viernes, 19 de mayo de 2023

La visita d'a craba

Lo lunes vinió a veyer-me la craba. Mas que una craba ye un boque, pero cuan estié conscient d’a suya existencia le clamemos la craba y con ixo se queda ya pa cutio. Cuento que tendrá bel nombre tecnico. Rai. Pa yo, la craba.

Cuan me visita, lo paso malament. Me foto tot lo día murrio. Bel rato mesmo anguniando. Tot arredol de yo ye una mierda. He d’amortar la radio porque cualsequier cosa que i digan me pareixe una faltada. En lo treballo toz los clients se me fan uns carnuzos que no quieren so que dar mal. A los companyers los trato sin modos, bien borde. La sola cosa que quiero ye estar-me solo, desenchegar lo mundo y compartir espacio nomás con ixa carranya que m’imple.

Aprendié, u millor dito, m’amostroron, que no i hai un motivo pa que vienga la craba ni tampoco no puedo fer guaire pa que se’n vaiga. Que he de fer-me a la suya presencia. Tot y que de cabo ta cuan m’enrista con la suya cornadura. Agora sé que ye cuestión de tiempo. Que a la fin se’n va. Talment s’aburra. U la caciegue entre las fuellas d’un libro u por las carreras en la corrida d’as tardes. U que no i culla en l’espacio que no deixamos la mía parella y yo en acarrazar-nos. U que se farte d’o capazo infinito con bel amigo. U bella combinación de cualcuna d’ixas.

Lo caso ye que acaba jopando y nian en paro cuenta. De rapiconté me trobo con que ha dispareixiu. Y torno a estar la persona, a ratos amable, a ratos ronyazas, que soi de cutio.

Ista visita tasament duró lo lunes. De tardes la craba yera ya luent y a l’atro día nian la columbraba. Atras s’han feito mas largas. Habe anyos, por un tiempo masa largo, creyeba que yera condenau a pastoriar-la pa la resta d’a mía vida. De cuan en vez me trobo con chent que, por las suyas trazas, me pienso que puet estar que tienga la craba a lo suyo costau, endizcando-le, enrestindo con la suya cornadura, esverrecando, sin deixar-le vivir tranquilo. Me fan ganas d’acarrazar-le, de decir-le “vai, nino, que ya se’n irá, no te’n faigas”. Pero qué me voi a saber yo cuan marchará, si nunca lo fa, u si ye la mía retolica u lo mío contacto lo que aprecisa.

U pior. Que me sé yo si no i hai craba y ixa persona no ye que un cretino. Que ixo tamién ocurre.

Asinas que si bel día me trobaz asinas nos tos pensez que soi d’ixos. Que nomás ye la craba. Ya se’n irá y tornaré a la normalidat. Tanimientres, perdonaz, por favor, las mías borderías.

viernes, 12 de mayo de 2023

Córrer sense por. Suenios y soniaderas.

I hai libros que t’enganchan a escape, que te pasas lo día aguardando a tener ixe ratico libre que aprecisas pa disfrutar d’a suya lectura. I hai libros que lo suyo final te deixa percutiu, habendo de prener-te un tiempo pa asumir lo que acabas de leyer, pa meter en orden las emocions que t’ha feito sentir. Córrer sense por (Non dirmi che hai paura) cumple todas dos.

En las pachinas suyas conoixemos la historia de Samia Yusuf Omar, una choven somalí que suenia con participar en los Chuegos Olimpicos representando a l’atletismo d’o país suyo. Suenia, tamién, con cambiar la realidat cutiana d’una tierra capuzada en una larga guerra, y d’unas mullers de tot sozmesas. La historia empecipia en la suya nineza en Mogadiscio, cuan correr ye pa ella poco mas que un chuego que compartir con los suyos amigos y familiars. Descubrimos asinas como yera lo dia a día de cabo d’os novanta y primers d’o nuevo milenio y las consecuencias d’a guerra en la sociedat. Por tot lo libro ye present tamién lo Viache, asinas con mayuscla, pa referir-se a la emigración ta Europa. En iste caso, a traviés de Sudán y Libia pa enfilar-se enta Lampedusa y entrar en Italia, tot y que lo relato podría trasladar-se perfectament enta atras rutas.

La historia ye recontada en primer persona.Giuseppe Catozzella, periodista y autor d’o libro, sabe fer-nos entrar con precisión en la pelleta de Samia, la suya protagonista. Vivimos con ella las suyas alegrías y tristuras, los suyos suenios y la frustración que suposa poseyer un talento y no tener las oportunidaz pa contrimostrar-lo. I hai vegadas que la novela te regala un optimismo impropio d’o mundo que tien Samia arredol pa, en atras, trucar-te con la dura realidat contra la que se rebela.

Samia Yusuf Omar existió, y iste ye lo relato d’a vida suya. No lo conoixeba y te recomiendo, potencial lector u lectora d’o libro, que te resistas a la tentación de buscar-la en rez. Dimpués, te percutirá mesmo mas. No ye de buen trobar libros que te leven por tantas emocions, tant diferents y menos encara tratando un tema tant dificil. La historia de Samia s’habría de conoixer muito mas y, pa ixo, Giuseppe Catozzella ha feito un treballo sobrebueno.

Non dirmi che hai paura (No me digas que tiens miedo), escrito orichinalment en italiano ye publicau en catalán por Sembra Llibres baixo lo titol Córrer sense por, y en castellano por Grijalbo como Correr hacia un sueño.

martes, 9 de mayo de 2023

Victorias. Tierra de barrenaus 9x17

Fa bel anyo escribiba un post sobre la redota, ixe sentimiento que tant a soben pateixco y que s'instala de camín en la vida de cualsequier activista d'izquierdas. En iste nuevo programa de Tierra de barrenaus viacho ta l'atro cabo, a fer-le una uellada a ixe atro sentimiento que tant poquico podemos disfrutar: la victoria. Dimpués de tot iste tiempo de militancias, me pienso que nos cal aprender mesmo a reconoixer-las porque, de cabo ta cuan, nian en paramos cuenta, de que hemos ganau. Ye verdat que cuasi todas las vegadas son victorias parcials, chiquetas, temporals y que no son que un chiquet paso entabant pa conseguir los nuestros obchetivos finals. Pero, sin deixar de luitar ni creyer que tot ye feito, reivindico celebrar ixos momentos, quere-nos una miqueta, espolsar-nos lo pesimismo y paladiar los fruitos que da la organización popular. 

Empecipiamos lo programa con un resumen d'as Chornadas d'as luengas d'Aragon que organizó Nogara entre lo 14 y lo 25 d'abril. Astí podiemos celebrar la victoria de tener a la fin una nueva grafía de l'aragonés, ya convertida en lei dimpués de publicar-se en lo BOA y que a-saber-las personas y organizacions empecipiemos a fer servir malas que se conoixió. Como toz los anyos, istas chornadas son tamién una celebración pa muitas personas que treballamos por cada día por l'aragonés y que, en ista semana, nos chuntamos pa reflexionar, compartir inquietuz y charrar d'o futuro d'a luenga.

Seguimos charrando de Canal Roya, lo prochecto que por agora s'ha conseguiu vulcar a pur de presión popular que fació que mesmo bella institución como los concellos de Chaca y Samianigo, refusasen la loquería y lo zancocho que suposa la unión d'estacions. Lambán contina con lo ferrete, fendo servir la estratechia de concarar a Zaragoza con lo territorio, pero ya no cuela. Ni ell ni Azcón tendrán facil fer revilcar lo prochecto, cosa que no dudo ni un segundo que prebarán de fer malas que pasen las eleccions. La manifestación d'o sabado 6 estió toda una celebración d'o poder que hemos contrimostrau tener y un mensache claro a los siguients ocupants d'o Pignatelli de que no imos a reblar en la desfensa d'a nuestra tierra.

Tant bueno ye isto de celebrar victorias que ye, literalment, lo que se ha veniu fendo en lo Reino d'os Mallos en istas zaguers semanas. Por toda la comarca s'ha feito fiestas remerando l'aniversario d'a victoria contra lo pantano de Biscarrués. Podiemos estar-ie, charrutiando con bel amigo d'a zona y apegando-se-nos ixa alegría que bi heba por tot.

Nos vaga mesmo a charrar d'o 1er de mayo aon que Radio Topo tornó a celebrar como toz los anyos un vermut post-manifestación que plenó la carrera Sant Agustín de chent combativa. La parte mosical va luitadora, con una canción d'o programa de DEF CON DOS y ubrindo lo calaixo d'a canción movilizadera pa ascuitar a Azero.

Celebremos pues, istas chiquetas victorias temporals y sigamos a l'atro día luitando por ixamplar-las y fer-las permanents.

 Recuerda que puez ascuitar toz los programas en IvooxSpotify y la web de Radio Topo.

Programa #146