jueves, 27 de agosto de 2020

Peniscola: castiello, turismo, taladros y series

Tenebanos cosas a celebrar, lo cabo de semana libre y firmes ganas de placha. Asinas que decidiemos d’ir ta Peniscola bell par de nueitz. Un puesto que m’aganaba de veyer dende feba tiempo. Entre atras razons, quasi ye obligau de charrar un video que vide en una d’as nuestras visitas t’o Castiello de Monzón, a on que parlaban d’iste lugar, lo suyo castiello y la relación que totz dos tenioron en estar templarios. Lo balanz d’o cabo de semana ye mas que positivo, encara que bi habió bellla cosa mas que millorable.

En plegar-ie lo viernes, dende la placha a on que nos faciemos la primer capuzadeta, me quedé bien enarcau con lo contraste que teneba en poco espacio. D’una man, a lo fundo se veyeba la silueta d’o castiello y la parte viella d’o lugar. Toda una postal repolida. D’atra, dezaga de nusatras y a lo nuestro redol, un urbanismo pleno de casas y hotels feitos a la guingorria, sin garra criterio estetico. Probablement sin garra criterio de garra mena.

Lo sabado lo pasemos quasi de tot visitando la parte historica. Lo castiello, igual como lo de Monzón, ye d’ixos puestos a on que se puet charrar de qualsequier cosa. Que tienen tantisma historia que por muito que te’n recuenten sientes que te’n yes perdendo la metat. En entrar-ie un panel ilustraba los momentos historicos mas importants. Me trucó l’atención que, una vegada mas, la Guerra de Sucesión no i amaneixeba. De Felipe II se pasaba dreitament t’a Guerra d’o francés. Como zaguer acontecimiento yera l’arribada d’o turismo. Ya adintro sí que se nombraba lo papel d’o castiello en la debantdita guerra refirmando a Felipe V, y patindo un sitio d’os austracistas que dimpués le valió qualque titol a la ciudat. En Aragón siempre trobo a faltar referencias a la Guerra de Sucesión en museus y panels interpretativos. No sé si en lo País Valenciano tamién tendrán ixe problema u ye simplament que qui lo fació lo consideró d’importancia menor.

La parte mas important d’a suya historia ye sin dubda en la Edat Meya, a on que empecipió como Castiello templario a la fin d’o sieglo XIII. Dimpués, en lo sieglo XV i vivió lo Papa Luna qui lo fació servir como siede papal. La visita, bien barata y que incluye la entrada a lo Parque d’artillería, ye d’ixas que te i puetz quedar tot lo rato que quieras, disfrutando de toda la historia que transmite cada parte d’edificio y tamién d’o paisache que s’alufra.

La resta d’a parte viella ye un nuclio bien bonico, perfecto pa pasar un día de gambadetas por las suyas carreras. Entre atros “anyadius” a las valors historicas y de paisache, Peniscola ha apostau por bambiar-se d’estar scenario cinematografico y televisivo. Entre atras produccions, de Chuego de tronos. No cal que explique la mía pasión por la serie y los libros, asinas que estar-me por las carreras d’o que estió Meereen me pareixió tot un luxo. En lo castiello, una moza que iba fendo stories nos preguntó por las ubicacions que heba feito servir la serie sin saber, ni ella ni nusatras, que toda la grabación s’heba feito difuera d’o castiello. Salibanos d’una d’as cambras y, quan le diciemos que adintro no bi heba cosa de Chuego de Tronos, se chiró y marchó, perdendo-se una sala repolida. Barrunto que, con tot y con ixo, le hese teniu igual. Talment no yera conscient de todas las historias que bi heba habiu entre ixos muros, tant increyibles u mas, que las recontadas en la serie de Benioff y Weiss. U sí, y se la bufaba, quemisió.

La sola parte negativa d’o viache, u simplament curiosa, vinió de man d’o Camping Eden, a on que dormiemos. Lo camping ye caro. Bien caro. Pero la improvisación y l’alegría d’as nuestras celebracions nos facioron permitir-nos-lo. Por ixe pre, y por qualsequier atro, una asperaría trobar-se un buen puesto a on que meter la tienda y pasar la nueit. I pleguemos con la nuestra tiendeta y nos asignoron parcela. Empecipiemos a montar-la y la tierra pareixeba dura. Masa dura. Y tanto. Como que yera formigón. Bien se vale que los vecins, en veyer lo sobo que nos yeranos fotendo, nos n’avisoron. “Cal clavar-la fendo foraus con un taladro pa las piquetas” nos dicioron entre que febanos uellos. Marchemos t’a recepción y asinas yera. “He ixuplidau decir-tos-lo”, nos dició la moza que atendeba en una frase que cuento que habrá repetiu quantas vegadas en iste verano. Ya s’heba feito tarde pa mirar belatro puesto, asinas que nos carguemos de huembros y tornemos t’a parcela a fer de bricomaniacos. La sola cosa que chustificaría lo pre, y tampoco, ye que yera a dos minutos d’a placha. Las nuestras experiencias en los campings de costa mediterrania no son precisament buenas, pero lo d’iste estió surrealista. Un simple aviso en la web, u en recepción antes d’empecipiar a montar, sería lo minimo que caldría. Rai, que sigan asinas totz los problemas que tiengamos en la nuestra vida. 

Por tot lo momento vital que nos pilló, iste viache no lo ixuplidaremos nunca. Pero tamién por conoixer un lugar repincho, con a-saber-la historia y puestos rebonicos cada quatre pasos. Peniscola ye un destin bien recomendable, tot y que cal mirar bien l’aloix antes d’ir-ie. U levar-se un billabarquín por si un caso.

martes, 25 de agosto de 2020

Temazos 6. Tierra de barrenaus 6x24

 

Y fin! Asinas rematamos la temporada mas rara de Tierra de barrenaus. Prebando de tornar t'a normalidat en la mesura que podemos y fendo un programa de temazos como n'hemos feito cinco mas, un a la fin de cada temporada. De nuevas Rubén, Dabi y yo mesmo nos chuntamos pa charrar de mosica, fer uns hordios y redir-nos a-saber-lo d'as nuestras fateras. Ista vegada pasando una poqueta menos de caloraza, ya que grabemos en Nogara en cuentas de en Radio Topo.

Mas de dos horas de programa a on que compartimos con vusatras nueu cancions, tres proposadas por cadaún, de toda mena de mosicas. D'o heavy t'o rap, sentimos ritmos cantaus en aragonés, catalán, euskera, anglés u castellano. Dende os 60 dica discos editaus d'iste anyo. Por variedat no será, asinas que regular que trobarás bell tema que te faiga bailar, cantar y ixuplidar por un inte lo momento historico que vivimos.

Zarramos con muitas risas y buena vibra una temporada que empecipió con a-saber-los cambios, pero que nunca no me podría pensar que sería tant rara. Lo programa s'ha feito mas curto, d'una hora en cuenta d'as dos que gosaba de durar dica l'anyo pasau. N'he feito mas, vintiquatre, pero menos d'os que yeran planeaus. Si no contamos los Tierra de varrenadas, ixe experimento d'o confinamiento que deixó quaranta y dos programetas feitos de conchunta entre Arale y yo. Tot chunto suman bella cinquantena de nuevas horas de radio en aragonés que aspero que faigan honra pa la chent que, como yo, aprecisa de contenius en ista luenga.

La sietena, ya la soi aprestando. Conservará lo funcionamiento d'ista seisena, con dos temas por capitol, canción d'o programa y atros quatre "calaixos de cancions" que iré emplindo china-chana. Los titols d'os calaixos no son trigaus encara, asinas que si tenetz propuestas, fetz-me-las plegar. Y si en tenetz respective a qualsequier atra cosa d'o programa, tamién, prou que sí. Ye tant facil como contactar con yo a traviés d'os retz u escribindo a lo mio correu

lunes, 17 de agosto de 2020

Aznar, la pasa y la responsabilidat individual

¿Quién te ha dicho a ti las copas de vino que yo tengo o no tengo que beber? Déjame que las beba tranquilo, mientras no ponga en riesgo a nadie ni haga daño a los demás. Jose María Aznar, ideologo

Quasi dende que empecipió la pandemia a estar pandemia, quan deixó d’estar una groma d’internet, qualcosa aluenyada que nunca no nos tocaría de cerca, s’ha feito clamamientos terne que terne a la responsabilidat individual. La culpa d’a pasa, d’os brotes y los rebrotes va acumulando-se a lo colectivo de personas que les tiengamos quimera, u que nos digan en los medios que les ne tiengamos. Han culpau a las feministas, a las que feban botelladas, a las familias con catrinalla quan les deixoron salir a fer gambadas, a las runners... Por la nuestra parte, tamién acumulemos la culpa a los cayetanos u turistas y agora a la magufalla que se manifestó l’atro día por Madrit.
Por la mía experiencia, veigo que los puntos mas periglosos son los centros de treballo y los sistemas de transporte colectivo. Y, lochicament, los centros d’estudios quan tornen a ubrir las puertas suyas.

¿De quí ye la culpa d’a pasa? ¿Ye de l’administración? ¿D’as ciudadanas y ciudadans? ¿D’os chovens? ¿D’os viellos? ¿De Carmen París?

Prou que me pareixen bien los clamamientos a la responsabilidat individual. Si todas seguisenos todas las recomendacions punto por agulla, tot lo tiempo y en toda circumstancia, la pasa sería controlada fa tiempo, suposo. Son menester, antimás, ya que garra gubierno ni sociedat puet controlar lo que la la resta tot lo tiempo. Ni debe, ye cabolioso. ¿Pero dica que punto podemos demandar responsabilidat individual a una sociedat educada dende fa decadas en l’individualismo mas brutal? Una sociedat que se le ha amostrau que los suyos deseyos han d’estar por dencima de qualsequier consideración por lo bien común. Lo colectivo nunca no importa. Ye un estorbo. Cal baixar los impuestos y desmontar la sanidat y educación publicas y que cadaún se pague lo suyo. Levar l’auto a 180 por l’autopista y con quatre vins te fa un superheroi debant d’os tuyos amigos d’o bar. Si yo quiero ir a treballar chusto lo día que se fa vaca, garra sendicato me puet sisquiá informar d’as conseqüencias. Los dreitos individuals penden basicament d’o que podamos pagar.

Vivimos en una cultura a on que dende fa muito s’educa asinas en los medios y los contenius d’entretenimiento de masas. Pensar que un responsable politico, mesmo con un aparato mediatico dezaga, puet fer cambiar ixo en tres discursos ye de belulo. Y creyer que funcionará, una temeridat.

Si de verdat isenos a salir d’isto millors, que cal que no, ixe sería en la mía opinión lo cambio mas important a conseguir. Entender, u fer entender, que las accions individuals tienen repercursions en las vidas d’otri, y en tot lo colectivo a la fin. Que la irresponsabilidat d’una persona nos hode a todas, que la falta d’educación u sanidat de calidat pa parte d’a población afecta a toda la población, no nomás a ellas. Que no cal confundir libertatz y dreitos con concietos y deseyos. Sisquiá d’agora entabant s’educase y s’insistise en lo important d’a responsabilidat individual y d’os dreitos colectivos. No nos fará lo morro cló.

martes, 11 de agosto de 2020

Varrenadas en calaixos. Tierra de barrenaus 6x23

Agosto ye lo zaguer mes d'o curso y plega la fin d'a temporada de Tierra de barrenaus. En un anyo tant raro como iste, ye lo momento de remerar un poquet tot lo que ha pasau, pensar-ie, zarrar bien lo programa y empecipiar a pensar en la sietena temporada. Ista seisena rematará, como totz los anyos, con l'Especial Temazos. Pero antes d'ixo, caleba fer un programa como iste que, pa forro de bota, me pienso que ha quedau bien pincho.

La primer cosa que quereba yera retrobar-me en la radio con Arale, companyera de muitas cosas y tamién d'a radio. Chuntas hemos feito quantos programas de Tierra de barrenaus pero en iste anyo ixas colaboracions creyoron Tierra de varrenadas, lo podcast que en faciemos quaranta y dos capitols lo tiempo que nos estiemos en confinamiento. Una experiencia que, encara que m'hese feito goyo de no haber de vivir nunca, nos aduyó a pasar ixos días tant raros.

La segunda yera producto dreito de toda l'alteración de plans d'a covid-19. Quan empecipié a planear la temporada creyé la sección d'o calaixo de cancions. Quatre calaixos con quatre cancions feba deciseis programas. Mas especials y monotematicos, bi heba muito mas tiempo d'o que aprecisaba. Manimenos la pasa aturó lo programa, s'habioron de fer mas especials y, en resumen, se levó por debant toda la programación que teneba. Tres d'os quatre calaixos quedoron con una canción por presentar.

Chuntando ixas dos cicumstancias, iste primer programa d'agosto ye un crossover entre Tierra de barrenaus y Tierra de varrenadas. Una buena manera de quasi rematar ista temporada, de fer-lo en buena companyía y de charrar de mosica y d'experiencias mosicals con las tres zagueras cancions que implen los calaixos que mancaban

La sietena temporada mantendrá la estructura d'ista y la sección d'o calaixo de cancions. Pero encara no he decidiu qué criterios ni que cancions emplirán ixos calaixos. Asinas que, como siempre, todas las propuestas que me faigatz serán bienvenidas

Ascuita-lo u baixa-te-lo dende Archive, Ivoox u Spotify.

Programa #82