domingo, 31 de octubre de 2021

sábado, 30 de octubre de 2021

Eslenar-se #Inktober 30

La tarde d’antes, Salvador heba estau a pocas de sacar-se la vida. Nomás la uellada d’o suyo cocho, trista como si endevinase lo que planeaba fer, le privó de meter fin a lo suyo patir. No quereba que Titán s’estase ni un día sin las suyas gambadetas, sin minchar como le caleba, sin las morisquetas que tanto aprecisaba y agradeixeba. Yera lo solo ser que heba estau a lo suyo canto durant los zaguers anyos, sin qüestionar-le ni chuzgar-le, nomás ascuitando los suyos ploros, chemecos y queixas y dando-le la versión de l’amor que un can puet entregar.

Ixe maitín sería la gambadeta zaguera que farían chuntos. De tardes lo levaría con tío Ramón, con un piso gran y tiempo pa atender-lo. Le mentiría decindo-le que nomás yera pa bell día, por un viache que le caleba fer luent. Confiaba en que, dimpués d’a muerte suya lo cudiase, encara que nomás fuese por la memoria d’o suyo sobrin.

Tío Ramón tampoco no l'heba pasau bien. Iba malament antes de que la pasa acabase con lo poco contacto que teneba con la resta d’o mundo. Igual como Salvador. Pa totz dos, la pandemia estió la rematadera, lo zaguer tocho que zarra una cambra a on que yeran atrapaus, que acotola la poqueta luz que encara i entraba. Yera en una foscor d’a on que no se podeba salir ni a tentons. Las paretz a on que s’hese puesto refirmar pareixeban haber dispareixiu con la luz, aluenyadas d’a suya localización orichinal. Ni sisquiá podría decir si yera sobre tierra u flotando en bella mena de vuedo.

Baixó con cudiau las escaleras d’o Centro d’Historias, agarrapizando lo barandau. Titán estiraba fuerte d’a correa. D’abaixo veniba firme sorol. Muito mas que no de cutio. La nieu heba plenau las carreras zaragozanas por primer vegada en decadas. Nomás los lolos remeraban nevazos asinas.

Lo Parque Bruil amaneixeba blanco, ixarpau por una ixarramata de personas y cans que empliban cada metro suyo. Fació uellos. Ya feba tiempo que no veyeba tanta chent chunta. La fredor que engarchola en casa a los zaragozanos durant l’hibierno no pareixeba tener cosa a fer contra la novedat d’a nieu, como si ixa blaquinyosa sustancia fuese un misterio que dengún no s’adubiba a deixar de descubrir. Pero si qualcosa clamó l’atención de Salvador no yera la cantidat de chent, sino las suyas actitutz. Dimpués d’un ciento de meses, u lo menos asinas de largo se le heba feito, lo riso s’endevinaba, de manera cheneralizada, dezaga d’as fastiosas caretas. Qui no en portaba, mas que mas los ninos y los cans, replegaban en los suyos cenyos l’alegría de toda la resta. Se blincaba, se cantaba y se chilaba. La cachimalla, acompanyada d’os suyos pais y mais, s’eslenaba por las chiquetas laderas que feba lo parque. Las bolas de nieu volaban de barra a barra y un exercito de monyacos blancos, con camaletz de brazos, surtiba cada pocos metros.

Soltó a Titán. Cal que no vienga hue la policía a dar mal, se pensó. Suposó que prou empandullo tendrían con lo trafico u los accidents que a fe yeran pasando por una ciudat brenca feita a los plomazos. Igual como muitos atros en lo parque, lo cocho suyo no heba visto nunca la nieu, y correba enchugardiu experimentando todas las nuevas sensacions que desconoixeba y compartindo-las con la resta d’a improvisada canería.

En plegar abaixo vido millor las caras. Con bell vecín no s’heba trobau dende feba meses. Los suyos pocos contactos yeran atros amos de cans con qui gosaban chuntar-se de nueitz. Cada vegada menos, pues la mayoría no le agradaban guaire y prebaba d’esquivar-los.

- ¡Quanto tiempo, Salvador! - sintió dezaga d’ell.

Yera la voz de Natalia, una d’as integrants d’ixa lista de dispareixius que yeran las suyas relacions dende l’estau d’alarma. Reconoixer-la d’atra manera hese estau dificil, entre lo chapeu, la careta y lo bafo, que amagaba dezaga d’as lunetas los suyos uellos. Se las sacó, pa poder veyer-ie, y le amostró lo punyo, en ixe nuevo codigo de saludos que s’heba imposau dende feba bell mes.

- Fa muito tiempo, sí. ¿A on t’amagas?

- En casa, manyo. No puetz ni entrefilar-te la fayena que tenemos las informaticas agora mesmo, con tot iste embolique. No adubimos. Y prou que sí, tot dende casa. Hue ya no m’he adubiu. Rai si lo lunes he de fer bella extra, pero isto no me lo podeba perder. ¿Y tu? ¿Cómo yes pasando toda ista mierda?

Sin estar-ne conscients, empecipioron a caminar. Arredol d’ells, la patacada de vecins seguiba chugarriando. Adultos y ninos, viellos y borches crebaban una rutina que heba esdeveniu masa pesada por masa tiempo. La nieu, como si trayese un lurte, heba arramplau, lo menos por un día, con toda ixa cansera.

- M’ha encantau de veyer-te pero he d’ixopar - dició Natalia dimpués d’una hora - He quedau a fer las diez con la familia. Pero m’has d’acabar de recontar tot, que m’has deixau en candeletas. ¿T’agana de quedar manyana a fer un café?

Salvador dubdó. Manyana no teneba pensau de seguir existindo. Ixe rato, ixa gambadeta sobre la nieu d’o parque, heba estau lo millor momento que remeraba en lo zaguer anyo. Con muita diferencia. Luent, ixafegando por las corridas que s’heba pretau, Titán se lo miraba fito-fito. No sabeba si aguardaba una orden suya, u si le demandaba, canso, que se’n tornasen ta casa. Talment, como la vispra, le deciba en lo suyo particlar luengache de cocho viello, que acceptase lo convite.

- Vale. Quedamos manyana

Salvador viviría, lo menos, un día mas. 

viernes, 29 de octubre de 2021

Parche #Inktober 29

Bien se vale que ha pasau vusté por aquí y me puet levar t’a ciudat. No sé puet esmachinar lo rara que ye la chent por ista contornada. Ye lo viache mas raro que he feito en la mía vida. Nunca no ixuplidaré iste puerto. Le’n voi a recontar a veyer si le pareixe normal, porque a fe que a yo, mica:

Veniba yo por la carretera que deixamos agora dezaga. Por lo puerto, ya sabe. Iba sudando bien lo maillot. Encara que lo día ye fresquet, pedaliar por una costera asinas cansa a-saber-lo. No l’habrá notau, en ir en ista furgoneta que, antimás, pareixe tener firme pitera. En plegar en l’alto m’aturé un momentet. Quereba fer-me un trago d’augua y tirar bella foto pa los retz socials. Ya sabe que si quan uno fa esporte no se’n fa la bamba publicament, no tien tant buenos resultaus. Disfruté uns segundos d’a envista que i hai dende astí alto. ¡Vivimos en un país tant rebonico! Manimenos, una mala noticia m’aguardaba en chirar la vista. La rueda de dezaga yera por tierra. Heba punchau. Asinas que habié de quitar d’a buchaca lo kit que siempre levo pa reparacions. Astí yeran lo pegamento, los ubridors… tot. Tot fueras d’o parche. ¿A on me lo heba deixau? Remeré que, la zaguer vegada que heba punchau en facié servir lo zaguer y no en heba remeso. ¡En soi d’ababol! Rechiré por las pochas a veyer si lo miraglo ocurriba y me’n amaneixeba un en bell cabo. Res. No sabeba qué fer. Y de rapiconté amaneixió un mozo en bicicleta, pedaliando sin fer guaire esfuerzo, que me tiraba una foto con lo mobil. Le facié aparatos, pa que s’aturase.

- Ye vusté la mía salvación, sinyor - le dicié tot y que yera muito mas choven que no yo. En istas ocasions l’amabilidat ye fundamental - Gracias por aturar-se. ¿No tendrá vusté un parche? He punchau la rueda.

- Sí. Sí que en tiengo - dició sin cantiar-se, mirando-se fito-fito la mía bicicleta.

- ¿Me lo podría deixar? - le pregunté dimpués de bells segundos que nos estiemos los dos mirando-nos en silencio.

- No.

Asinas. No dició cosa mas. No dio explicacions. Me feba cruces de por qué no me quereba deixar lo parche. Talment no en tendría que un, pensé, y lo quereba tener por si a ell le pasaba lo mesmo en lo recorriu que le faltase. 

- Bueno, ¿y podría fer servir lo suyo telefono pa demandar-le a la mía muller que me vienga a escar con la furgo? - Ya sé que no s’ha de salir con la bici sin lo mobil, pero yo lo foi por desconectar y no se puet desconectar con lo mobil dencima. No sé si será d’alcuerdo.

- No tiengo mobil - me respulió, con toda la barra d’o mundo.

- Pero si le he visto tirando-me fotos con ell entre que puyaba - empecipiaba a encarranyar-me ya.

- Adios, caballero - se’n puyó de bote y voleyo t’a bici suya, d’un blinco, y salió escopetiau deixando-me sin sangre en la pocha.

Me posé a lo canto d’a carretera, aladiau, pensando en las opcions que teneba. Ya yera pensando en empecipiar a baixar caminando quan amaneixió unatra ciclista por la costera. Ista iba mas lenta y pareixeba mas normal. Quan plegó t’a on que yo yera, aturó y se’n baixó d’a bici suya. Le reconté la historia mía. No teneba parches ni cosa. Iba ella con la bici, sin mobil, sin kits de reparación, sin garra complemento. Sisquiá portiaba ropa esportiva. Uns pantalons viellos y una zamarreta d’o Pryca, que guarda que fa anyos que no existe. Ya me disposaba a despedir-me quan me dició que posiblement podría apanyar-me lo punchazo.

- ¿Cómo? - le pregunté fendo-me cruces de qué se podría fer sin parches.

- Deixa-me la rueda y cinco minutos

- Quité la rueda y le’n dié.

- Aguarda aquí

Se la levó dezaga d’un arbol. Vide como se posaba y se la meteba sobre las garras. Sentiba una mormor, pero no sabeba qué yera. Dimpués d’un ratet, vinió con la rueda igual como se la heba levada.

- Lo siento, ye imposible. La rueda quier estar asinas. Diz que yera farta de tanto aire, que lo ha deixau marchar y que no tien garra intención de tornar a rinflar-se. Faigas lo que faigas, ista rueda no tornará a fer-te honra en la bici. Las ruedas, quan s’encerrinan en morir, no i hai manera de fer-les venir a plego. Se quedan vuedas, como si no tenesen vida ya.

No sabié cómo responder. L’anterior yera un personache normal contimparau con ista. Entre que buscaba bella respuesta se despidió de yo, d’a bici, d’a rueda y d’una piedra que, seguntes ella, le heba dito que me odiaba con toda l’alma suya. Piedras con alma, lo que me faltaba por sentir.

Torné a montar la rueda. Ya marchaba unatra vegada quan lo tercer ciclista amaneixió por lo puerto. A iste ya se le veyeba raro dende luent. Iba vistiu de trache. Americana, truqueta negra y pantalons elegants con un calcero negro briloso. Iba tot pincho, sin sudar ni perreque. Anguniaba nomás de veyer-lo. “A iste ni le aturo”, pensé. Si los atros, que pareixeban normals, m’heba saliu asinas, a saber lo que faría iste.

- Disculpe, ¿aprecisa aduya? - me preguntó quan plegó en lo puerto.

- De feito, sí. He punchau y tiengo de tot, pero me falta un parche pa poder apanyar la rueda y seguir entabant. No me diga que tien vusté un parche.

- No, no. Yo soi de l’Instituto Nacional d’Estadistica y somos fendo un estudio sobre la chent que aprecisa aduya en los puertos de montanya. Muitas gracias por la suya respuesta y tractaremos los suyos datos seguntes la Lei de Protección de Datos.

- Pero, por favor... - sin deixar-me ni acabar la frase, ixopó a monico, con lo suyo trache pincho, igual como heba arribau astí.

Asinas que por ixo talment le haiga pareixiu una mica niervudo quan vusté s’ha aturau. Dimpués d’ixos tres no quereba saber qué m’aguardaba quan vide puyar la suya furgoneta por la carretera. Gracias a Dios que ha amaneixiu. Ya me pensaba que habría d’ir t’o lugar peteniando con ista calor que fa.

Creigo que no ye por aquí, no sé t’a on me leva… ¿Mundiludiaple? ¡Oh! ¿Por qué me deixaría lo parche?

jueves, 28 de octubre de 2021

Cruixient #Inktober 28

Horro vacui. Fuello en blanco. Esmachino un troz de bacon cruixient chirando sobre l’exe X en lo no-tiempo y no-espacio. Y un exe X, claro. Y con ell, lo Y y lo Z y ya i hai espacio. Me cal qualcosa mas y amaneixe un pingüino. Deseyo que no se minche lo bacon, que ye la sola cosa que tiengo. ¿Minchan los pingüinos carne? No lo sé. Lo consulto en la wikipedia. No. Minchan peixes. No pareixen animals carnivoros. No los veigo cazando, ni triturando peixes. I hai un video. Vomecan los peixes trituraus en la boca d’os suyos pollos. Ye fastioso. Los pingüinos me pareixeban graciosos, entranyables, divertius, dica agora. Nunca no hese dito que michasen peixes. Podrían minchar chelos. Fer-se daikiris, con una palleta, portiando un chapeu de palla y lunetas de sol. Veigo masa televisión. De bote y voleyo l'espacio que acababa de creyar ye pleno de pingüinos, con un bar que sirve daikiris y entropans de bacon cruixient que capolan y vomecan como capins salindo d’a discoteca lo cabo de semana. Isto no me leva ta garra cabo y esborro la mía ment. Asinas no lo escribiré nunca.

Me miro las ideyas descartadas. Bi’n heba una a on que una planta carnivora amostraba a los suyos fillesnos, uns chitos con fuellas plenas de filos-dients, como cazar a los unicornios mientras volaban pa dimpués minchar-se-los sin mascar.

- Papa – le deciban los brotons.

- Papa, papa – le insistiban.

- ¿Queeeeee? - preguntaba papa, canso de que le interrumpisen las suyas explicacions.

- Los unicornios no vuelan. Ixo son los pegasos – le respondeba lo chito mas pedant de totz.

Entiendo alavez porqué ye la ideya ye descartada. Torno ta l’espacio. Ista vegada amaneixen los exes de coordenadas lo primer. ¿Por qué trigaría sciencias en lo bachillerato? Agora nomás puedo esmachinar exes de coordenadas y los motors en estrela u trianglo. Ixe ye d’a FP. Unatra error. M’esmachino un motor conectau en trianglo. Con ixo habré de treballar. La correa de transmisión ye de bacon cruixient. Y las bobinas, feitas de vodiellos. Lo clamaré "lo motor d’a matacía". ¿Qué ye lo motor d’a matacía? Lo carnivorismo y la suya exaltación. ¿Por qué n’i hai tanta, en istas tierras lo menos? D’una man s’amostraba que qui minchaba carne podeba permitir-se-lo economicament. D’atra, barrunto que qualcosa tien relacionada con la quimera que se les tien a los musulmans. Si no, no me l’explico. Escribiré sobre ixo. Sobre la carne, los musulmans, los motors en estrela, los unicornios voladors y los pingüinos que beben daikiris portiando lunetas de sol.

No trobo relación. Porque no n’i hai. Me queda poco tiempo y no esmachino que exes, motors y animalotz. M’esmachino a yo mesmo en lo no-tiempo no-espacio. Esborro exes. Esborro lo bacon cruixient y miro d’aluenyar todas ixas fateras que trescuzan lo mío pensamiento. Escribiré social. D’os treballos y la marguinalidat. D’os problemas d’as personas que no aduben ni a pagar lo loguero y les tallan la luz. Como yo, que si no trobo treballo no sé como me las apanyaré. M’esmachino a lo chefe, que me fació fuera malas que m’afilié, morindo d’un infarto. Le meto las palas ixas que fan garrampas y fan revilcar lo corazón. Lo resucito pa poder tornar a matar-lo, pero a monico. Explicando-le una por una todas las que me fació. La psicologa me dició que no m’aturmentase con ixo, que lo deixase pasar. Ya no puedo pagar-le mas sesions.

M’esmachino lo bacon cruixient, chirando en lo no espacio sobre un no-exe. No tiengo ideyas.

Horror vacui. Fuello en blanco.

miércoles, 27 de octubre de 2021

Purna #Inktober 27

La purna se fació flama y la flama, chera. Y la chera incendio, y l’incendio, infierno. Cremó los campos que s’heban sembrau durant anyos. Que tantas cullidas se’n heba feito. Muitos habioron de fuyir-ne antes que lo fuego les agarrapizase y lo deixase feitos cenisas. Ardioron bosques enteros y torres y casas y toda edificación, gran u chiqueta, efimera u con fundos alazetz que l’incendio podese arramplar. Yo me lo iba mirando, gronxiando-me con cada momento. En primeras, dende bien cerqueta, alufrando ixos primers momentos a on que dengún en toda la redolada podeba entrefilar-se que lo finet filo de fumo acabaría fendo-se una fosca boira. Dimpués dende mas luent, esmelicando-me d’os esfuerzos de qui miraban d’acotolar lo fuego, fuesen profesionals u voluntarios.

L’incendio fació buena fricasera. Lo deixó tot limpio, vuedo. La tierra yera negra. D’os arbols tasament s’endevinaba que bi’n heba habiu. D’as casas no en quedó que enrona. Lo espectaclo estió imposible d’amillorar. Visto dimpués a traviés d’a televisión, paré cuenta de que garra camara no yera capable de trasmitir la polideza d’o mont ardendo. Deciban que yera una trachedia, quan les heba regalau un espectaclo inimitable. Deciban que bi heba intreses immobiliarios, que dimpués se i construyiría que me sé yo.

¡Que s’iban a saber aquells ababols! Me teneba igual que se i contruyise u no pas, que se fesen prochectos de repoblación, de reconstrucción u que se mirase de sembrar de nuevas. Lo heba feito arder y malas que podese, lo tornaría a fer.

martes, 26 de octubre de 2021

Enchegar #Inktober 26

- Por asegurar-nos de que ye tot correcto, les voi a resumir un poquet. Hemos quedau en que quieren un nino d'ista color, altaria y complexión, con lo certificau de no tener malotías cheneticas. ¿No ixuplido garra extra, no? Bien. Les n'entregaremos con una edat equivalent a diez anyos. No habrán d'aguardar tanto tiempo, no se'n faigan. En las nuestras cambras de creiximiento lo tiempo pasa a unatra velocidat. Pa vustés será un mes y meyo, pero ell habrá viviu diez anyos d'educación y formación. Asinas que en menos de dos meses tendrán un fillo completament equipau, sano, listo y bien poliu. Veyerán cómo les encanta. Ya habrán visto las nuestras qualificacions en lo ret. Quatre con ueito sobre cinco. No ye mica mal.

- Nos fa muitas ganas. Ista tarde mesmo iremos a encargar los muebles pa la suya cambra.

- ¡Chenial! Nos queda una mica de papelamenta legal y bell detalle, como la luenga. ¿En qué luenga quieren que lo eduquemos?

- Igual tiene. Levamos implantau, como tot lo mundo, lo traductor universal. ¿Ye que ell no lo levará?

- No pas dica los diez anyos. Veigo que no saben como funciona.

- No, ye que lo decidiemos ahiere mesmo. Nos vinió una sensación como de querer tener un fillo y diciemos, ¿por qué no? Y bueno, aquí somos, pero no sabemos guaire bien como va isto d'a maternidat. Yo, personalment, quasi no he visto menors d'edat. Agora ixo cambiará. Regular que son adorables. Una vegada tenié un gatobot, ¿sabe?

- Istos son una mica mas embolicaus que los gatobots, pero regular que se i fa. Les veigo bien agudos a vustés dos. No pasa cosa. Les n'explico. Dica los diez anyos, por una qüestión de salut, dicen, no se les puet enchegar lo traductor universal. Cosas d'o desenrollo d'o cerebro u asinas. Un empandullo. Vustés no lo notarán porque quan lo conoixcan ya lo levará enchegau y podrán parlar-le en la luenga que les pete, que les entenderá igual. Aquí instalamos buenos traductors. No me fa goyo charrar mal d'a competencia, pero ixas decimas de mas en la punctuación d'os usuarios son por zalapastradas como un mal traductor. Lo fan por escusar-se quatre perras y dimpués son tot problemas.

- Eduquen-lo en la que quieran. Si dimpués nos entiende igual, poco nos importa, la verdat. ¿U habría de fer-lo?

- Soi obligada a decir-les por lei que sí, que importa igual. No i hai garra estudio scientifico que refirme lo que les voi a contar, pero ye una decisión mas important que no pareixe. Lo nino, dica los diez anyos, no parlará garra atra luenga con dengún. Ni le charrarán en atro idioma que no siga lo que decidan. Ixo significa que, dica ixa edat, toda la suya relación con lo mundo será a traviés d'ixa luenga. Cómo entienda las cosas, cómo s'entienda con la resta de personas que compongan lo suyo chiquet entorno, penderá d'a luenga que charre. I hai qui diz que ixo influye en la personalidat y que por ixo, en l'antiguidat bi heba tantos topicos sobre los pueblos que charraban una u atra luenga.

- ¡Oi, que curioso! Nunca no hebanos sentiu charrar de qualcosa asinas.

- Deixen-me que les amuestre iste catalogo de luengas y caracteristicas asociadas. Ubran-lo, ubran-lo. Tienen astí una descripción de cada una, con una breu historia y los rasgos de personalidat que se le acumulan. Las pachinas en verde son luengas una mica mas caras porque nos cuesta de trobar personal especializau que les i pueda charrar a los borches.

- ¡Quantas luengas! No sabeba que bi'n hese tantas. La mayoría nian sabeba que existiban.

- Pues no se puet entrefilar quantas han dispareixiu. Quan empecipié a treballar aquí, lo catalogo yera lo doble de gran. Bien se vale que van morindo porque si no... ¡qué empandullo!

- ¿Isto lo hemos de decidir agora? Ye muita información.

- Si quieren pueden pensar-ie bell día y tanimientres empecipiamos ya con los cautivos celulars, lo tema legal y tot ixo.

- No se'n faiga. Nos lo miramos agora fendo-nos un café aquí en frent y le decimos bella cosa manyana de maitins.

- Perfecto. Quedamos asinas. Encantada d'haber-les atendiu y aspero que tiengan una feliz maternidat.

lunes, 25 de octubre de 2021

Ixarpar #Inktober 25

Hue ye un dia raro. Pareixe como si hese dormiu menos d’o normal. Pai yera encarranyau ya de maitins. M’ha feito desayunar-me a tot meter y, en baixar por l’ascensor no hemos iu t’o parking, como de cutio. En cuenta, hemos saliu t’a carrera, caminando. Le he demandau que me soltase la man, que me deixase caminar solo, que ya soi gran. “Vale, pero no t’aluenyes masa. Tu cerqueta de yo”, m’ha dito.

Por astí va Chulia. Le saludo. “Ola Chulia” le digo dende la mia cera. Por atro cabo amaneixe Pedro. Mi pai charra con lo suyo y yo con ell. Me diz que siempre van asinas t’o cole. No sabeba que no tenesen auto. ¡Pobrons! Nos acercamos t’o parque. Pai no me deixa entrar-ie a chugar. ¡Faremos tarde!, chila, y m’estira d’o brazo. I hai un fascal de muixons negros que vuelan chuntos. Fan formas por lo ciel. Agora pareixen una ballena. Agora un salchichón. Agora una cometa. ¡Quantos n’i hai! Lo sol ye baixo y fa una luz rara, diferent. Por un regular voi dormiu en lo posiento de dezaga. ¿Ye ixa la luz que fa totz los días lo sol?

I hai un bus en la calzada. Una vintena de zagals como yo i puyan.

- ¿T’a on van?, le pregunto a pai.

- Ta clase.

- ¿En bus?

- Sí, porque ixos van muit, muit luent.

- ¿Y yo por qué no voi en bus?

- Porque yes mas cerca

- ¿Y por qué bi imos en auto?

- Por qué, por qué, por qué… ai fillo, pues porque sí. Para cuenta con lo paso de cebra - m’estira d’o brazo atra vegada.

En chirar la carrera me trobo lo paradiso. Un quiosco plen de revistas. Y libros. Y tebeos. De todas las colors y midas. M’encantan los quioscos. Son plenos d’historias y de chuguetes. No adubo a mirar-me-lo tot. Mira-te, pai, mira-te. Pero pai no s’atura. Va ronyando. Faremos tarde, faremos tarde, repite y m’estira d’o brazo.

Nos pasan debant Licer y Ana, en las suyas bicis, con los pais dezaga. Ixos sí que tienen suerte. A yo nomás me deixan la bici pa lo cabo de semana, en lo parque. Quan viachamos t’o lugar tamién. Astí puedo fer de tot. Voi en bici a veyer a los primos, y t’o riu, y t’a ermita a chugar en los bandiadors que bi ha. Aquí no. De clase, nomás van ells en bici.

Anueit debió de plever. Fa una ulor agradable. I hai basas por lo camín. Debant tiengo una bien gran. Be de tener bell par de didos de fundo. Ye mía. Foi un paso ta dezaga. Unatro. Empecipio a correr y blinco. ¡Choooof! Me’n rido. Ha saliu augua por tot. Osma. He ixarpau a pai. Leva los pantalons bien chipaus, con tacas de bardo. Empecipia a decir parolas d’as que me prohiben pronunciar. No entiendo por qué yo no puedo si ell las fa servir tant a sobén.

Da-me la man - m’ordena con la voz de ordenar. Con la de mas te vale fer caso que si no lo pasarás mal 
- ¡Qué ganas de que me tornen l’auto los d’o taller!

Yo m’estimo mas de que contine esmarchinau.

domingo, 24 de octubre de 2021

Extinta #Inktober 24

De chiquet, nunca no entendeba porque mis pais no quereban que charrase como ells. U millor dito, como charraban ells en casa. No pas casa como l'edificio, ni sisquiá como la institución social. Casa como confianza. Como ixe entorno d'as personas con que compartes tot dende que naixes dica que mueres, u lo menos en una parte important y relevant d'ixe intervalo que le decimos vida. Con los foranos, con los turistas, quan arribaba bell desconoixiu, charraban d'atra manera. D'a que quereban que charrase yo. “Has d'aprender a charrar bien”, me deciban, pero no me pareixeba que la manera de charrar a los foranos fuese millor que l'atra, la que feban servir con yo, con la familia, con los amigos. “Isto nomás vale pa aquí”. ¿Y a ón viviba yo, si no “aquí”? ¿Porque heba de charrar yo tot lo día como si mis pais fuesen foranos?

Quan lo viello mayestro crabutó, unatro vinió dos semanas dimpués. A diferencia d'o suyo predecesor, trayeba la mesma retolica que pai y mai. Pero acompanyando lo carranyazo con un truco d'o regle. “Ixo no se diz” y ¡zasca!. “Ixo son inventos que fetz aquí, que no sabetz charrar. Si marchatz difuera no tos entenderán”. ¿Pero qué falaguera teneba tot lo mundo con que marchasenos, con que nos entendese chent que ni conoixeba ni m'importaba? A los adultos no les podeba correchir, claro. Asinas que feba mala cara, u se'n rediba con un riso de superioridat, mirando-se-los como si fuesen someros. Ixe duró poco. Lo siguient yera mas tolerant, pero tamién te correchiba. Tardó muitos anyos en venir-se-ne un que entendese lo problema lingüistico que tenebanos y mirase de trobar atra mena de midas. T'a part d'alavez feba muito que heba deixau la escuela y pa qui encara yera entre ixas paretz, yera tarde. La nuestra luenga s'heba prencipiau a esfer sin remedio.

Quan pai pilló la malotía nos habiemos de baixar ta tierra plana. Plana pa nusatros, porque los d'allí lo consideraban montanya. ¡Qué iban a saber ixos de montanya por cerca que la tenesen! Charraban igual como los de mas abaixo. Meteban, de cabo ta quan, bella paroleta que sonaba como las nuestras, u deciban bella frase d'as que se sentiba por lo lugar. Poco mas. Astí vide lo futuro nuestro. Ir perdendo china-chana la luenga como la heban perdida en ixe puesto, dica deixar de fablar-la como pasaba mas a lo sud. Yeranos en minoría de tot. Ya nomás podebanos charrar entre nusatros y con uns vecins d'o lugar que tamién se'n heban baixau por qüestions de treballo. “Bien se vale que aprendiés en la escuela a charrar bien. Lo mayestro nuevo sí que yera bueno. Agora si no, farías lo ridiculo charrutiando como nusatros por astí”. Todas las nueitz, en chitar-me, rezaba a los dioses, a lo mont u a qui me fuese ascuitando pa que pai millorase. Por ell, prou que sí, pero tamién he de decir, y d'isto no en soi argüelloso, que por poder deixar ixe lugar y tornar-nos-ne t'o nuestro.

La malotía, manimenos se prolargaba. Lo medico, en la suya luenga, nos explicó que iba pa anyos probablement. Asinas que vendiemos parte d'as tierras pa poder logar un piso. Empecipié a treballar astí, sabendo que tornar t'o lugar sería dificil. Bell cabo de semana i puyabanos y sentiba atra vegada la mía luenga viva por tot. En lo bar, en la plaza, en la botiga u a la salida de misa. Tot tornaba a estar por uns días, casa mía. Dica que un día, dimpués de bell par d'anyos difuera d'o lugar, un crío me charró como charrabanos a los foranos. ¿Que no me conoixes? Le dicié, y le indiqué la Casa mía. Conoixeba la casa pero no pas a yo. Poquet a poquet ixo fue pasando mas a ormino. Belún d'o lugar empecipió a charrar asinas con atros d'o lugar. Aquello me pareixeba una loquería. Quan les ne deciba a mis pais se'n feban contentos y me respondeban que ixo faría que fuese mas chent a visitar lo lugar, que trayería diners, que talment nos ateclasen la carretera y no se quantas falorias mas. Aquello me pareixeba mas loquería encara.

Pai morió y mai, como si le'n hese deixau d'herencio maldau, pilló unatra malotía. Ista duró menos. Millor pa ella, que no habió d'anguniar tantismo como pai. Hue la apedecamos chunto a lo suyo foscal, aquí en lo lugar, d'a on que yeran naixius y a on que heban d'haber muerto y no pas alla abaixo. La suya luenga ye extinta. Como lo lugar, quasi deshabitau ya. Lo que parlo yo, a pur de tochazos, carranyazos y vivir abaixo s'ha esbafau, ni un sacre d'a polideza que teneba la que feban servir ells. Diz que i hai qui la ye aprendendo y sé que encara vive en atros lugars, mas ent'o norte. Talment pa ells sigamos nusatros agora la tierra plana.

Mai pasó los zaguers días en l'hespital. Bi iba en salir de treballar a estar-me con ella. La malotía, afortunadament, no le privaba de parlar. Ixas semanas charremos de tot. Quan bella persona muere a monico, y por desgracia n'he visto quantas fer-lo, torna t'a suya nineza. Remera, en los suyos zaguers días, como estioron los primers, y tamién, prou que sí, la luenga en la que los vivió. Me contaba como yera lo mundo suyo y como yera yo de borche. Muitas d'as historias ya las conoixeba. Me las heban recontadas un ciento de vegadas. Atras, no sé porqué, las debeba tener amagadas en un calaixo d'a suya memoria pa quan fuese amanada a escrabutar. Totz ixos días charraba de maitins como se charra con los foranos, pero de tardes la mía luenga revilcaba.

Antes d'alentar por zaguer vegada, agafando-me la man, me dició que a lo menos, istos zaguers días d'a suya vida, heba estau tot lo feliz que yera posible, gracias a las mías parolas. Que s'heba sentiu tornar ta casa en ascuitar-me parlar asinas, en poder fer servir por unas semanas, la suya luenga. “Charra como quieras. Charra libre. Te quiero” estioron las suyas zagueras parolas. Se dormió y la vida le albandonó pocas horas dimpués, como yera previsto.

Asinas que si los aquí presents amabatz a mai, tos proposo de fer caso a ixas parolas y que charretz como queratz. Que charretz libres. Tos quiero.

sábado, 23 de octubre de 2021

Fuyir #Inktober 23

¿Por qué saldría ahiere? ¿Por qué zorraría tantismo? Sabeba que me yera prebando malament, notaba que me mariaba, ixa euforia que t’ababoliza, que te deixa feito un estafermo. ¿Por qué no marcharía ta casa antes? Siempre lo mesmo. Siempre la he de cagar por lo puto alcohol. Bueno, l’alcohol no tien la culpa. L’acohol no ye que una sustancia, no tien voluntat ni iniciativa. Soi yo qui decidió fer-se unatra copa. Y unatra. Y a saber quántas mas.

Ha dispareixiu meya nueit. No quiero ubrir lo mobil. No quiero veyer las fotos ni mirar-me lo que s’escribió en ixas horas. A saber qué pasaría dimpués. Ni sisquiera sé como arribé a casa. ¿Me trayioron? ¿Cómo he amaneixiu asinas?

No quiero charrar con dengún. No quiero veyer a dengún. Que faigan entazaga las manetas d’o reloch, que siga unatra vegada lo maitín d’ahiere y pueda, con bella sincusa, decir-les que no quedo, que tiengo cosas a fer, que ya si un caso pa unatra ocasión, que lo siento muito. Quiero fuyir. Habría d’haber acceptau aquell treballo luent d’aquí. Aquí no foi que lo payaso. Totz se’n riden de yo. Mira-te lo capín, cómo va unatra vegada. Hahaha. ¡A vier cómo acaba hue! Quiero fuyir. Que me l’esborren d’o tozuel. Que le’n esborren a totz. Que lo día d’ahiere no exista. Que belún lo declare anulau y en lo calendario no bi haiga que un forau y d’o 22 pase dreitament t’o 24.

Voi a vomecar atra vegada. No m’entra cosa. Quiero vomecar la mía vida, que salga tot lo que no quiero estar, lo que no quiero fer. Que l’alcohol no sirva que pa las feridas. No, l’alcohol no tien la culpa. La tiengo yo. Atros los dominan, u ixo dicen. Atros se veyen mas polius, mas incheniosos, mas simpaticos. Yo no soi que un monyaco, un cadiello d’ixos que entrenan pa fer ixautadas entre que la resta fa palmas.

Lo mobil. No quiero veyer las notificacions. Nomás buscar. Buscar-le. Clamar.

- Ola, soi yo

- ¿Qué aprecisas?

- Un amigo.

Relato inspirau por (no pas en) la canción Sereno de Zoo.  

viernes, 22 de octubre de 2021

Ubrir #Inktober 22

Levabanos mas de siet anyos sin veyer-nos quan m’arribó la suya carta. ¡Una carta en 2021! Reconoixié de camín la suya letra en l’adreza. No me caleba mirar-me lo remitent. Lo sobre yera d’os antigos, d’ixos que s’heba de pasar la luenga por una linia pegallosa y zarrar-lo antes de que s’ixucase. Yera un sistema bien zaborrer que a sobén obligaba a anyadir celo u apegar-lo d’atra manera. Que, pa ubrir-lo dimpués, gosaba caler esperrecar lo sobre, con lo risgo de crebar lo suyo conteniu.

Facié atención de no fer-lo. D’ubrir-la a monico, parando cuenta de mantener la integridat de sobre y carta en la mida d’o posible.

Siet anyos sin veyer-nos. Fisicament. Los retz socials, que pa muitos represientan la incomunicación, nos heban permitiu no perder un contacto alto u baixo cutiano. A traviés d’as suyas fotos sabeba por a on viviba, si teneba treballo u la heban feito fuera d’atra interpresa, las parellas que pasaban por los suyos brazos y conoixer la vida y prematura muerte d’a suya canyeta, tant rebonica ella. Yo heba estau mas discreto con ixo de compartir la mia intimidat y tasament publicaba bell evento important, las cenas de quan nos chuntabanos la familia u los d’a universidat, y poco mas. Nos dabamos likes, favs u lo que pertocase en cada momento. Con ixo ya sabebanos que nos seguibanos remerando. Y, a sobén, nos febanos bell comentario. Belún en publico. Los mas en privau.

Si pa distinguir lo contacto virtual d’o fisico se charra d’iste zaguer como d’o “real”, no ye casualidat, ni un menosprecio d’as capacidatz comunicativas d’internet pero, tot y estando yo firme desfensor d’ixos retz, la información que nos perdemos ye bien relevant. Por ixo, por muito contacto que mantenesenos u precisament porque nunca no heba dispareixiu de tot d’a mía vida, la trobaba tanto a faltar.

Seré en la ciudat la semana d’o 7 t’o 14, me informaba en la carta. A la fin los elementos s’heban achuntau a la suya favor y los días de vacacions se le chuntaban en un momento que teneba diners y los vuelos yeran baratos. Escribiba las parolas amplas, alargando las linias entre letra y letra, fendo que en cada ringlera tasament n’i cullise ueito u diez, de parolas. Heba feito servir, probablement, un d’ixos bolis que escribiban bien fino que tanto goyo le feban. Por muito que hese cambiau en a-saber-las cosas, n’i heba costumbres que no perdeba. Yera tot recosiro puro. Remeraba, quan m’escribiba cancions en la mesa de clase, quan nos posabanos chuntos en l’autobus, quan febanos fuina pa ir t’o parque a fer-nos un hordio entre que la resta repasaba la tabla periodica u la desamortización de Mendizabal… todas ixas chiquetas historias que ya feba quasi trenta anyos que heban pasau.

M’encantaría que nos trobasenos. Ya me gritarás si tu tamién quiers. Un beset. Asinas despediba la carta - ¡Una carta en 2021! - y anyadiba lo suyo numero de telefono.

Me miré lo mobil pa asegurar-me de que yera día 6. Aterrizaría a l’atro. ¡Prou que quereba veyer-la! ¿Cómo no iba a querer?

La suya voz sonó dimpués d’o quarto chifliu: ¿Diga? Soi Roberto, ¿qué tal, Laura?, saludé de manera timida, como si no fuese seguro de que ixe “Diga” lo hese pronunciau ella. A l’inte, me respondió con un “encantada de sentir-te” y bella exclamación de mal transcribir. Seguiba charrando como antes mas. Como siempre heba charrau, lo menos dende que nos conoixiemos de chovenardos. Sonaba igual y feba servir las mesmas expresions, la mesma cadencia. Nian heba perdiu l’accento d’aquí, tot y levar tantos anyos por ixas tierras leixanas.

Quedemos pa lo día siguient en un d’os bars que tantas vegadas nos heba aculliu en las nuestras pirolas. Ya heban cambiau de nombre y d’amos tres u quatre vegadas dende alavez, pero conservaba parte d’a decoración y mesmo la viella maquina de tabaco que agora lo vendeba a un pre que nunca no nos hesenos entrefilau que ise a valer. Quan la vide no m’adubié a acarrazar-la tant fuerte como podié. Los nuestros cuerpos tornaban a chuntar-se. La suya ulor me levaba de nuevas ta ixas anyadas que tanto disfrutemos. Nos apartemos un momento pa mirar-nos d’alto t’abaixo. Y d’abaixo t’alto, como si fuesenos maquinotas d’hespital que t’analisan tot lo cuerpo tuyo, memorizando cada centimetro.

Portiaba los pels mas curtos, pero igual de negros y encaragolaus que siempre. Suposé que se tintaría las canas que a la nuestra edat totz aguantamos. Las corrucas que heba amaneixiu en la cara suya le anyadiban mas carisma que no edat. Levaba las unglas, que de choven se mosegaba terne que terne, pintadetas y de manicura, y vestiba una falda larga que nunca no s’hese calau en los anyos que compartibanos aula y borina. Yera de vez igual y diferent que como la remeraba, pero sin dubda yera la mesma persona con qui tanto heba compartiu.

Dimpués d’a tercer ronda nos hebanos contau un ciento de cosas. D’a ciudat a on que hebanos creixiu y d’o puesto a on que viviba ella agora. D’os companyers y amigos, y de cómo les heba iu en la vida. D’os enemigos y cómo yeran de desgraciaus. Remeremos las drezas que febanos de chiquetz y parlemos de viaches feitos y por fer. Y prou que sí, pleguemos t’a parte d’ixo que le dicen amor.

- Y de parella, ¿en tiens?

- No. Contino solter. N’i habiu qualcuna, pero con denguna no he durau guaire. Bella cosa he de fer malament. U soi de mal aconhortar. Talment busco una persona que no existe, u lo menos que no vive en Zaragoza - le expliqué - ¿Y tu qué?

- Precisament por astí vien - dició mirando-se enta bell puesto dezaga de yo.

Un hombre veniba, vistiu bien elegant, con un panyuelo en lo cuello y un gambeto largo que penchaba d’un fuertes huembros. Lo menos feba un palmo d’altaria mas que no yo y caminaba alentando seguridat. Me ofrió a escape la suya man entre que Laura nos presentaba.

- Roberto, iste ye Erik, lo mío - tardó un momento en buscar la parola - novio.

La man pretaba con rasmia. Pronunció un “buenas tardes” que deixaba cabolioso la suya falta de dominio d’a nuestra luenga.

- Tien bell problema pa charrar pero nos entiende bien - aclarió Laura.

¿Qué voi a decir d’ell? Yera poliu, educau y amable. Y regular que yera una maquina en lo suyo treballo, y teneba diners y tot ixo que buscaban las mais d’antes mas en los suyos chovens. A yo me pareixió una mica ixauto pa ella, que yera chugarrina y muito mas extrovertida. Cuento que la situación pa ell, con la muga lingüistica y cultural que separaba Escandinavia d’a Peninsula Iberica, tampoco no yera la mas propicia pa amostrar-se divertiu y boriner.

En un momento que se’n fue ta l’escusau, quan nos heba perdiu de vista, Laura m’agafó la man y ubrindo bien los uellos, firme emocionada me dició:

- Creigo que lo he trobau. Ye tot lo que quiero. No puetz ni entrefilar-te lo felices que somos chuntos, Roberto. Y d’ixo va l’amor, ¿no? De fer-se felices.

Le heba conoixiu quantas parellas a Laura. De buenas y de malas, d’as que heban durau mas y d’atras d’una nueit. De Zaragoza y d’a ciudat que viviba agora, tot y que fuese a traviés d’as fotos. Y nunca no le heba visto ixe cenyo.

- Me foi bien contento. ¡Ya me convidaretz a la voda!

- Ui, d’ixo ni hemos prencipiau a charrar-ne. Pero si pasase, a fe que la tuya sería la primer invitación que te ninviaría.

Erik marchó un rato dimpués, deixando-nos solos. D’as bieras pasemos a los cubatas y d’a cafetería d’as pirolas t’o pub a on que tantos sabados hebanos rematau de zorrera. D’entre los clients, encara sobreviviba belún d’ixos anyos. Los que, como nusatros, no heban teniu fillos que les privasen de seguir indo-ie. Pero lo que menos heba cambiau yera la mosica. Las mesmas cancions d’as mesmas bandas que feba lustros que heban pasau de moda. La metat nian existiban ya, y l’atra metat yeran bien aluenyadas d’as radioformulas.

Bailemos, charremos, bebiemos y salió lo sol, como tantas vegadas nos heba pasau. Lo videmos puyar sobre lo cauz de l’Ebro dende un d’os puents y astí nos despidiemos. Sisquiá podesenos fer isto totz los anyos, u totz los meses, nos diciemos.

Estió una d’as millors nueitz en muito, muito tiempo. Poco dimpués, le escribié, a man, una carta. ¡Una carta en 2021! Habié de rechirar por bella botiga, pero a la fin trobé sobre d’ixos antigos, con la pega d’as que has de mullar con ixaliva. Charraba d’as pocas novedatz que heba teniu, d’a buena remeranza d’aquella nueit y d’as cosas que podríanos fer la siguient vegada que tornase t’o país. No asperaba que contestase, pero lo fació. Y dende alavez hemos seguiu escribindo-nos a ormino, recontando-nos por escrito las nuestras vidas. Ella con lo boligrafo finet que tanto goyo le fa. Yo con lo que pille ixe día, que igual m’ha teniu siempre.

Ha pasau siet anyos ya y nos tornaremos a veyer en un mes. Voi t’o suyo país y ya le’n avisé, prou que sí, por carta. Quasi no queda buzons y d’oficinas de correus n’i hai bien poquetas, pero seguimos encerrinaus en fer-las servir. Ya me i conoixen por “lo viello d’as cartas”. ¡Cartas en 2028!

L’amor me plegó tarde pa lo que se diz que ye normal. Pero he trobau la persona que me fa feliz y soi deseyando de que conoixca a Laura, que, a pesar d’a distancia, siempre será la mía millor amiga.

jueves, 21 de octubre de 2021

Borroso #Inktober 21

- Vaaaaa, chicoooos, chicaaaaas!!!! - La rechidora de suenios siempre arrocegaba las vocals quan feba clamamientos a toda la plantilla – Hemos d'ir ixopando pa fer-nos borrosos. ¿No querremos que nos recuerden, verdat?

En que daba lo sinyal comencipiaba tot un tramenar de tecnicos, tramoyistas, sastres, fusters y tot qui treballaba de bella manera en la función de cada nueit, incluyindo-ie, prou que sí, a tot lo reparto d'o suenio que s'hese representau. Pa la rechidora yera lo momento mas anguniant. Ocupar-se de que tot quedase escoscau, d'un blanco immaculau, como si por astí no hese pasau dengún en toda la nueit. A l'inte, heban d'entrar-ie atros treballadors, los d'os suenios de día, que siempre feban las mesmas funcions, aburridas, monotonas y sin mica orichinalidat. Amaneixeban sondormius, sin ganas de fer cosa. Como muito, bell par de días a la semana, u en bella chiqueta temporada, les daba por prebar nuevos guions, con chiros argumentals una mica mas arrisgaus, con nuevas scenografías y repartos diferents. Dimpués siempre tornaban a lo cutiano. Los capitols clonicos d'una d'ixas series de milenta episodios, totz insdistingibles.

Los d'os suenios de nueitz yeran los que de verdat heban d'estar creativos, los que heban d'innovar en cada chornada. Tot pa establir una serie de conexions cerebrals que deciban que yeran bien beneficiosas pa l'human a on que viviban, tot y que ell no en parase cuenta.

- ¡¡¡Vaaaa, chicooooos!!! ¡¡¡Diez minutos pa que dispierte y queda fayena a-saber-la!!!

La rechidora de suenios seguiba revisando que tot lo mundo fese la suya parte d'o treballo. Plegó en los camerinos. Bell actor, d'os mas disciplinaus, empecipiaba a dispareixer. Atros encara no heban feito so que prencipiar a sacar-se la ropa y deixar-la en las garranchas d'os vestidors. Repasó tot lo reparto: Eli, Elo, Lau, Glio, Lio, Leo, Lua, Glai, Guli, Eglu... ¿Y Leo?

- ¿A on ye Leo? - fue preguntando a cada ún d'os suyos companyers. De totz recibiba respuestas pareixidas: no sé, fa rato que no lo veigo, con iste empandullo, a saber...

¡¡¡Leo!!! ¡¡¡Leo!!! chiló, buscando-lo por tot. Lo reloch seguiba abanzando en la suya cuenta imposible d'aturar.

Amagau, debaixo d'una d'as butacas d'o teatro, Leo la sentiba. No tartiba. No se moveba. Heba preso una decisión y la levaría dica las suyas zaguers conseqüencias. Nunca mas no sería un suenio de nueitz, una baruca que dispareixe con lo soniu d'o rebel, que s'esbafa en l'aire d'o maitín, que se diluye en lo café d'o desayuno. Quereba fer-se real, fer parte d'o suyo huespede, trascender.

Heba planeau la fuyida con ficancia. En los cambios de turno intercambiaba frases y notetas con los d'os suenios de día. Una d'as tecnicas le facilitaría un treballo y una nueva identidat. Mesmo heban plegau a fer pacha. Pero antes heba de deixar los suenios de nueit, tot y que las reglas d'a companyía no lo permitiban. Si los suenios de nueitz se pasan a lo día, deciban las normas, lo huespede se torna un alunau, empecipiará a barrachar realidat y ficción y acabará morindo. Y con ell, nusatros. No sería pa tanto, se pensaba Leo. Muitas vegadas l'hombre heba dispertau sin que s'esborrasen de tot, mesmo con tot lo scenario a metat de desmontar, con lo soniu y las luces encara enchegaus y no heba pasau res. Iba bell día fendo bella fatera mas d'o normal, como muito, y prou.

- ¡Leo! Me cago en tu, Leo. No queda tiempo. Cal que dispareixcas, como totz. - la rechidora de suenios heba cambiau lo suyo cutiano tono amable por unatro bien carranyau que Leo no le sentiba dende feba muitos anyos.

L'alarma sonó. La rechidora empecipió a dispareixer con cenyo de preocupación. Dezaga de Leo se sentiba a los treballadors d'os suenios de día que entraban en lo teatro. L'heba conseguiu. Dos días dimpués le dioron lo primer papel y tasament un mes mas tarde ya le deixaban fer aportacions en los guions.

L'hombre que soniaba de nueitz, dende aquell día, teneba una sensación estrania. Una historia se yera recontando en lo suyo tozuel. No podeba sacar-se-la d'astí. En primeras le pareixeba mesmo molestosa. Dimpués, china-chana, comencipió a dar-le forma, a deixar-la salir en forma de letras, de parolas y frases, de lo que acabó estando lo suyo primer libro. Lo protagonista se deciba Leo.

miércoles, 20 de octubre de 2021

Chito #Inktober 20

Yo yera un follet que viviba tranquilo, en la ribera d’a Uerva. Como tantos atros folletz, me feba goyo de tener lo mio chardinet bien cudiau. Cada vegada que veyeba un chito que surtiba de tierra me feba bien contento y empecipiaba a furnir-le de tot lo que aprecisase. Sobre tot, buenas parolas, que asinas ye como medran millor las plantas. Me bambiaba por tot d’a mía chicota selva, a on que heba invertiu horas arrienda, y que yera envidiada, tot cal decir-lo, por buena parte d’o mío vecindau, que se feba uellos con las mías estrucias botanicas.

Dica aquell anyo.

Pa primavera un d’ixos chitos que tantas alegrías me feba acucutó en un cabo d’o chardinet. Yera d’un verde repoliu, muit claret, quasi blanquinyoso, y por cada día medraba con firme rasmia. Dende lo primer minuto le parlé, como le parlaba a todas las mías plantas. Le recontaba cuentos, le daba las noticias d’o día, le explicaba a qui iba a tener de vecins y le cantaba las mías cancions favoritas. Bell día dimpués lo chito prenió forma. Teneba, por primer vegada en lo mío chardín, y en qualsequier d’os que conoixeba yo en ixa parte d’a Uerva, una planta carnivora. Con ixa mena de dients que pareixen filos, y la color rosa magoría d’a boca que fan ganas de laminar-la. A escape paré cuenta de que m’heba saliu una planta charrina. A la edat que la resta quasi ni tartiban, la mía planta carnivora ya deciba las suyas primeras parolas. Basicament, nombre d’insectos - mosquito, chiboso, mosca, forniga - y lo que les aguardaba: “minchar, trusquir, dicherir”. Yera muit elemental. Atras plantas que heba teniu, tot y que heban tardau mas a prencipiar a charrutiar, l’heban feito d’una manera mas artistica; con un soneto, un microrrelato, u lo menos un monologo d’ixos que tant de moda estioron fa anyos.

Sisquiá s’hese quedau con ixe radiu repertorio lexico. Quan empecipió a fer frases mas complexas, de feito, ye quan empecipioron los problemas y descubrié que la mía nueva planta, toda bonica ella, yera en realidat un catenazo. No feba que charrar y charrar. “Hue he cazau un mosquito”, me deciba, y contino veniba toda una explicación de cómo volaba lo mosquito, de si se posó d’ista u d’atra traza sobre ella, de cómo heba zarrau las suyas fuellas agarrapizando a l’insecto, d’o bien que sabeba y asinas-asinas. No s’escusaba ni un detalle de tot lo proceso. En primeras feba como si m’intresase. Por educación que tien uno. Por cada día me costaba mas. Heba de fer un poder realment gran pa no decir-le que se callase un poquet, que disfrutase d’ixe luxo que ye lo silencio y que tantas mosicas amaga.

¿Creyetz que no podeba estar pior? Tos entivocatz. Malas que s’enteró de que yo yera vegano, no deixaba de dar-me ferrete con lo suyo caracter carnivoro. “No sabes lo que te pierdes. Iste maitín m’he minchau un mosquito que yera de pistón. Te va a faltar proteína.” Asinas terne que terne. En enterar-se de que la resta de plantas tampoco no minchaba carne, empecipió a faltar-les. Les deciba que yeran unas minchasols, que s’iban a quedar arguelladas, que asinas cómo iban a medrar. Ya dimpués opinaba de tot. Que si ixe pato se le heba mirau mal, que si un día s’iba a minchar a un humán, que pleve poco, que pleve masa. Nos teneba a totz aturmentaus. Creyó un pozo fosco a lo suyo redol. Las plantas, contra mas cerca yera d’a carnivora, pior creixeban. ¿Cómo iban a medrar?

Un día, desesperau y a pocas de prener la dificil y horrible decisión de quitar-la de tierra, charrín-charrand con un vecín, me proposoron una solución: plantar-le tabaco cerca. Las plantas de tabaco, me dició, son tamién bien cansas. No deixan de charrar que pa tusir. Asinas, s’estarán tot lo día de capazo entre ellas y no tos darán mal a la resta, me dicioron.

Por prebar no perdeba cosa. Planté la simient d’o tabaco. La tierra d’o mio chardín ye bien rica y la tiengo cudiada de firme, asinas que no tardó mica a amaneixer lo primer chito. Antes tusió que charró, pero quan empecipió a fer-lo, tot fue pior. Carni, como s’heba baltizau la planta y Fumi, como baltizó a la nueva, se foteban tot lo día charrando entre ellas, pero de vez, animando-se a faltar a la resta. “Qué mal medras. Se te va a minchar un cuco, Tu, exotica, a veyer si vas a tapar-nos lo sol”. Agora en cuenta d’un problema en teneba dos.

Beluna debió pensar ixo de que si no puetz con l’enemigo, une-te-ie y pocos días dimpués la morfuga que Carni y Fumi heban creyau se trasmitió a unas margaritas, y a unas chicorias dimpués. Qui no entraba en ixa dinamica, se quedaba pansideta, caricacha, buscando tornar-se-ne ta tierra sin prebar de pillar la parte de sol que le tocaba. Lo chardín mío, antes mas envidiau por tot follet d’a ribera, yera agora un espanto de faltadas, de plantas farutes chilando sanseladas que, por cada día, las deciban mas bordes y mas altas.

Nunca no pensé que habría de prener ista decisión. En las decadas que levo tenendo chardín, nunca no heba muerto una planta. Hue, Carni y Fumi, serán desenradigadas, y sisquiá no haiga de seguir con tantas atras que s’han uniu a la causa de malmeter un puesto tant rebonico como yera. Ixo sí que me penaría de tot. Asinas que paratz cuenta con las plantas carnivoras que tos chiten en lo chardín. A la primer fatera que digan, estixeras. 

martes, 19 de octubre de 2021

Bucle #Inktober 19

Greta saludó a lo detector de personal. Entraba en la botiga un día mas a la mesma hora. Saludaba a Raúl, qui le daba lo relevo un día mas a la mesma hora. Le explicaba las fayenas por fer. Las mesmas día sin atro. Y empecipiaba lo suyo aburriu turno.

Por cada día se le feba mas duro, mas canso. Ya levaba masa tiempo en Spathings, feriando cataticos a toda la galaxia. En los primers tiempos, quan la achustoron, tot yera nuevo, ilusionant. Descubriba terne que terne nuevos dispositivos, de mal trobar en los planetas que heba viviu antes, con utilidatz que nian heba esmachinau. Los exploradors, la sección d'a interpresa que viachaba de mundo en mundo mirando nuevas – y viellas pero desconoixidas – tecnolochías, le recontaban historias apasionants. Pero agora, dimpués de tantos anyos, tot lo que teneba en la botiga le pareixeba zarrios. Cosa no le sorprendeba. Entraba, vendeba, mercaba, controlaba las comandas, atendeba a los alpacers que nunca no gastaban ni un credito, avisaba a los ladrons de que les yera veyendo antes de clamar a las autoridatz, feba caixa y marchaba ta casa.

Remeraba, totz los días, ixa viella canción clasica d'a Tierra. Charraba d'a rutina y los treballos. ¡Te agachas, lo abres, lo pones y pom! deciba la letra, escrita en un dialecto muerto feba sieglos. “Fe-te un firiulano totz los maitins y veyerás la vida d'atra manera”, le deciba siempre Raúl quan la veyeba tant caricacha en lo cambio de turno. “Yo lo foi y ya me veyes”, y exacheraba lo riso patantón que siempre feba.

No bi heba guaire fayena quan ixe client entró. Yera un humán normal, d'un planeta bien terraformau a on que no heban patiu las mutacions d'atros puestos. Se le veyeba sano, altero, con presencia. Portiaba un gambeto largo y, sobre los huembros carriaba una mochila d'esporte.

- ¿Mercar u vender? - preguntó Greta si nian saludar, como teneba de costumbre dende feba tiempo.

- Vender – respondió con una voz grau y agradable.

Quitó d'a mochila un aparato no guaire mas gran que la suya man. Lo deixó, con cudiau, sobre la bancada. Greta fació uellos. Por primer vegada en muito tiempo teneba debant d'ella qualcosa que no conoixeba. La curiosidat que siempre heba teniu y que en zagueras remaniba castigada en bell cantón fosco d'a suya personalidat, fació tranya, invadindo cada celula d'o suyo cuerpo.

- ¿Qué ye isto?

- Un trencabucles. Se me fa raro que en un puesto tant prestichioso como Spathings no lo conoixcatz – respondió somarda lo client.

- Pues no, no podemos estar en tot, pero a fe que lo tiengo en lo catalogo, asinas que no te creigas que me puetz trapaciar – mintió – Cuenta-me, ¿pa qué vale y por quanto lo quiers vender?

- Un trencabucles, como ya puetz entrefilar-te, vale pa trencar bucles temporals. Si atendietz un poquet en las clases de Quantica d'a escuela ya sabrás que i hai chent que, de cabo ta quan, se queda entrascada en un bulce temporal que ha de repetir terne que terne. Ye un fenomeno prou común en seguntes qué zonas d'a galaxia. Puet estar de bella hora, d'un día, una semana, u mesmo de toda una vida. Gosa estar un infierno y son de muit mal trencar. Ista maravilla fa que se trenque lo bucle y la persona que lo ye patindo pueda salir-ne.

Lo tornó a agafar y lo devantó en l'aire.

- Y mira-te, tien totz los controls en perfecto estau. Tasament s'ha feito servir una decena de vegadas. Funciona de pistón. Fabricación buena. Los millors materials.

- ¿Quanto quiers? - preguntó entre que lo suyo tozuel empecipiaba a establir la estratechia de negociación si lo client deciba un pre masa alto.

- Setanta mil creditos.

Ixo yera una estrena, se pensó. Tot y que no servise pa guaire, nomás por coleccionismo, podría enguerar-lo a bell friki galactico con sindrome de Diogenes. Con tot y con ixo recatió. No guaire, no quereba perder lo tiempo encara que no tenese cosa a fer con ell.

- ¡Au va! No n'i hai guaires, como iste, y sé que lo puetz vender facil por mesmo doscientos mil creditos.

- Ya sabes, porque tu mesmo me l'has dito, que por ista parte no i hai guaire chent en entrascada en bucles temporals. ¿Sabes quanto tiempo lo habré de tener en l'almagacén, si ye que nunca en sale?

- Anunciatz-lo. Veyeretz como lo vendetz de camín.

- Ixo ye mas cauquerré. Te puedo dar cinquanta mil como muito.

Lo trencabucles acabó cambiando de mans. Lo client comprebó que los diners s'heban transferiu correctament y se despidió amablement de Greta.

- Torna si quiers fer mas negocios – le dició entre que saliba, como le heban amostrau a decir en lo curset de formación.

Se'n fue ta l'almagacén. Un d'ixos espacios paradoxicos que yeran mas grans por adintro que no por difuera. Yera lo cutiano en todas la botigas Spathings, una tecnolochía no guaire conoixida que les feba firme honra pa poder amuntonar tanto catatico.

Enchegó lo trencabucles. Pa fer-le la ficha d'entrada heba de prebar si funcionaba bien. Fació lucetas bell segundo y se quedó en modo d'aspera. Toquitió bell botón, sin saber pa que serviba. En primeras tot pareixeba en orden. No teneba manual ni ideya de cómo de conseguir-ne un. Si ixe obchecto hese figurau en la base de datos d'a interpresa l'hese sabiu. Activó una palanqueta chiqueta y un flash iluminó la sala entera por un segundo, eslucernando-la. Tardó quasi un minuto en tornar a veyer-ie. “Rai, le'n deixo a lo departamento d'investigación que endevine como funciona lo zarrio iste si ye que de verdat funciona. Y si no, igual me tiene. ¿Qué pueden fer? ¿Fer-me fuera?”, pensaba entre que lo ficaba en una caixeta y lo catalogaba.

La resta d'o día estió como totz los días d'a suya vida dende feba anyos. Vendió, mercó, controló las comandas, atendió a los alparcers que nunca no gastaban ni un credito, avisó a los ladrons, fació caixa y marchó ta casa. A l'atro día Raúl le asperaba con lo cenyo d'haber-se preso un firiulano de mas.

- Harión ye aquí, Greta. Ye veniu a charrar con tu

“¿Qué querrá iste agora? Aspero que no siga por lo trencabucles. Cinquanta y cinco mil creditos puedo conseguir por ell. De perdas no en tendremos. Lo mío chefe no me puet decir res.”

Entró en la sala de reunions, a on que le aguardaba aquell chonflo y baixet executivo. Portiaba l'uniforme d'a interpresa, como siempre, con lo logo mas gran d'o normal pa deixar claro la suya posición adintro d'ella. No feba mala cara asinas que Greta se relaxó. Harión yera un chefe exichent, sí, pero simple como un chuguete de fusta. La suya cara avisaba siempre d'o que veniba a decir. Sin dubda trayeba buenas noticias, pero no sabeba si pa ell u pa ella. Totz dos se posoron y lo chefe prenió la parola.

- Hemos analisau la tuya solicitut, Greta. Ya nos sincusarás por haber tardau tantismo a fer-lo, pero en zagueras hemos estau bien aqueferaus, ya lo sabes. Lo contracto pa limpiar la orbita de Gradote nos ha levau a-saber-la fayena.

Greta ni remeraba de qué le yeran charrando. ¿Qué solicitut?

- Hemos decidiu que sí

“¿Que sí a qué?” se preguntaba entre que Harión se devantaba solemne d'a silla y le tendeba la man,

- Manyana mesmo te puetz incorporar a lo cuerpo d'exploración, como nos demandés. Si aprecisas tiempo pa zarrar cosas en lo planeta, te podemos deixar bells días y t'anyadiremos en belatro viache. Igual tiene. Ya sabes que en salen todas las semanas.

Greta no remeraba haber feito la solicitut. U talment sí. Talment en bell día d'ixos aburrius, mirando-se lo boletín interno d'a interpresa, heba empliu bell formulario. ¿Qué importaba? ¡Iba a fer-se exploradora! Saldría d'o sistema, veyería galaxia, trobaría nuevas civilizacions y cataticos. S'acabó “Te agachas, lo abres, lo pones y pom!”.

Efectivament, s'heba trencau lo bucle.

Iste relato ye parte d'a serie Spathings, inedita a día de hue, feito de propio pa l'Inktober 2021. 













O zaguer chilo V. Tierra de barrenaus 8x03

Quan lo prochecto de "A nuestra canta en aragonés" empecipió nunca no hese esmachinau que hue escribiría iste post ni que faría un programa asinas. Quan O zaguer chilo publicó la suya primer replega de 20 cancions en aragonés, tampoco no m'hese entrefilau que arribaría con tant buenisma salut a la suya cinquena edición. ¡Qué contento me foi d'haber-me entivocau! Y asinas, tiengo entre las mías mans un disco que replega vinte nuevos temas de vinte bandas aragonesas que han quiesto colaborar con iste prochecto de l'Asociación Cultural Nogara y Delicias Discográficas.

Cherardo, la persona que i hai dezaga d'ista y de tantas atras buenismas iniciativas, torna t'o programa pa charrar-nos-ne. Contamos tamién con la presencia de Tamara. Totz tres podiemos estar en lo concierto presentación que se fació lo pasau día 9 en la Plaza de Sant Bruno, adintro d'a programación d'a "Semana Cultural" de Pilars. Habría de correchir-me y decir que estiemos chunto a lo concierto, ya que estiemos d'ixas tantismas personas que se quedoron sin entrada, acucutando por dencima d'o cletau la parrafiquera de sillas vuedas que bi heba adintro. Tot fruito d'un zancocho de no-fiestas provocau por la inoperancia d'un equipo de gubierno municipal que no sabió organizar qualcosa que no yera de tant dificil fer. Conciertos pandemicos, con silllas, organizaus por concellos, bi'n ha habiu a trompicuesco (aquí tos ne charro d'uno de fa mas d'un anyo) y s'han sabiu fer en orden, sin periglo, de baldes y sin deixar a dengún difuera. 

Con tot y con ixo, aproveitemos pa chuntar-nos buena cosa d'amigas de l'aragonés, arredol d'ixe cletau, y compartir charrazos y alparceyos entre que bailabanos la mosica d'a buena chent que adintro aportaba lo suyo arte a la luita por mantener viva la luenga aragonesa. Alto d'o scenario, presentaus por las granizas Silvia y Cachito, pasoron muitas d'as mosicas y mosicos con mas talento d'o país. 

En lo programa tos recontamos qué te puetz trobar en un disco que, una vegada mas, arrocla a artistas de toda mena y que vien con un disenyo impresionant de Eva Cortés. ¡Merca-te-lo en Nogara y ninvia-nos un mensache contando-nos qual ye la tuya canción favorita!.

Programa #110

lunes, 18 de octubre de 2021

Luna #Inktober 18

La segunda pandemia nos pilló prevenius. Tasament heba pasau un anyo dende que la pasa d'a covid s'heda declarau rematada asinas que tenebanos bien fresco lo que caleba fer. Distancia, limpieza, prevención, hichiene... tot ixo. La economía patió muito menos que en la primera. Mesmo consiguiemos bell abance. Ya pareixeba que s'iba a socializar las interpresas d'enerchía, la sanidat y belatra cosa, quan arribó la siguient.

La tercera, la d'as zombis, estió pan d'atro furno. Pa ixo no yeranos mica prestos. Belún se sabeba de corazón todas las cintas de Romero y los comics de Robert Kirkman. No les valió pa cosa. A la fin pareixe que no en teneban ni ideya. Istos zombis yeran bien motivaus y, por muito que les trucasemos en lo tozuel, les ne tallasenos u les clavasenos lo que fuese, a qui ye bien motivau no l'atura un astralazo. Asinas que la invasión extraterrestre nos fació honra.

Fueron primero a por los zombis. Yeran muitos mas, mas periglosos, mas ixemenaus y, como tos he dito, con una motivación admirable. Pa alavez, d'humans quedaríanos como la metat. Bi heba zonas enteras d'o planeta a on que no viviba que calavres patantoniadors. Los acotoloron de tot por nusatros. N'i heba qui deciba “¿veyetz como sí que se podeba?” como si los extraterrestres no tenesen a man una tecnolochía que nusatros nian i soniabanos. A ixe le fotebanos tiro por bocatoba. Los bocatobas tamién s'acotoloron en ixos anyos. No los trobó a faltar dengún.

Los extraterrestres no yeran mala chent. Ye verdat que, dimpués d'acotolar los zombis, nos esclavizoron. Podrían haber-nos muerto a totz tamién, pero pareixe que yeranos buena – y adomada – mano d'obra. Nos teneban fendo fayenas dolentas, no guaire agradables. Y con tot y con ixo tenebanos millor horario que antes d'as pasas. Pocos días febanos mas de seis horas. La resta d'o tiempo nos podebanos gronxiar con las collas de mosica y teatro que organizabanos en los ratos libres.

Veteme que los nuestros extraterrestres yeran bella mena de hippies espacials. Una cooperativa de producción de carne que nos cudiaba tantismo porque quereban conseguir lo certificau ecolochico galactico. “Humans felices criaus en libertat” meteba en los contenedors dende a on que salioron los primers cientos de mils de companyers d'especie enta lo suyo planeta d'orichen. Nos aconhortemos. A la fin no yera tant mal negocio. Los anyos que nos permitiban vivir yeranos bien cudiaus, y dimpués te mataban en un petén, sin patir guaire.

L'anglucia les podió y vendioron lo planeta a una multigalaxial. A escape yeranos totz en cubils estreitos d'a on que no nos podebanos cantiar. Nomás minchabanos pa enreciar-nos y estar mas gustosos. Se sentiba por tot chilos de desesperación. Muitos perdioron lo tozuel en ixos días. Bi habió bella prebatina de rebelión que acabó malament, con buena fricasera. Parte d'a producción se la levoron t'a luna, previament terraformada en un tres y no res. Y alavez, como un miraglo, como la respuesta a los rezos de no dengún, porque mesmo lo mas chuntamanetas heba perdiu la fe, plegó la cinquena pasa. Unatro virus. Talment una variant d'a covid-19, talment una d'a esla-24, que me sé yo. Nos teneba igual. A los humans nos provocaba bell par de días de zurrera, pero a los extraterrestres los mataba de camín. Igual como en La guerra d'os mundos de H.G. Wells. Ell sí que sabeba veyer lo futuro.

Dimpués se fació lectura obligatoria en las nuevas escuelas humanas. Sobreviviemos a tot y reconstruyiemos las nuestras sociedatz. Mirabanos de no cometer viellas errors y nos quedaba muito a fer, pero yera bien optimista. ¿Qué mas podría pasar-nos? Iste maitín me desayunaba mirando-me la mar, con la taza en la man, saboriando un café como no heba tastau habe tiempo. Las gaviotas esvolastriaban u miraban birolla por l'arena. Tot yera perfecto. Y alavez, la luna esclató.

domingo, 17 de octubre de 2021

Tambonazo #Inktober 17

Lo parachoques yera por tierra, a l'atro canto de l'auto. Ell yera posau en un recatillo, rodiau d'os chiquetz trozos de cristal d'as finestretas crebadas. Tot lo morro heba quedau escachau por lo tambonazo. Lo suyo auto nuevo. La brilosa napa de pintura azul metalizau yera agora traviesada por ringleras d'un fiero gris que revelaba la verdadera color d'o material con que yera construyiu. Las luces d'a policía se i reflexaban, manimenos, fendo un espectaclo de luces en lo preto d'a nueit zaragozana. ¿Quánto le costaría la reparación? ¿Podrían apanyar-lo? Tasament teneba dos meses y ya le furtaban lo placer de guiar ixa maquinaza, ixe concieto que por una vegada en la vida s'heba permitiu. Heba habiu de demandar buen credito y s'heba escusau lo seguro a tot risgo porque no le plegaba. “No i hai millor conductor que yo. Si me foi bell ixarringlazo, que cal que no, ya lo iré pagando quan pueda” se pensó.

L'ambulancia ya heba plegau. Certificoron la muerte d'o ciclista. Yera cabolioso que no teneban res a fer. Lo taporon con una d'ixas mantas de color dorada que amaneixeban en las pelis americanas. Dica alavez creyeba que yeran cosa d'o cine nomás, que en la vida real no se feban servir. Prebó de sentir la mesma pena que teneban los enfermers, pero no podeba. En que prebaba de pensar en lo muerto, la ment suya se'n iba ta l'auto. Ta ixe morro escachau y l'arreglo que sería imposible sin haber de demandar que le ixamplasen lo credito. ¿D'a on conseguiría las perras? Miró de tornar t'o calavre. Quereba sentir-se responsable. Los enfermers yeran bien afectaus, tot y estar feitos a trobar-se muertos y ferius y toda mena de desenfins y desgracias. ¿U talment ya sabeban fer a momenaza, fer veyer que les importaba muito lo suyo pacient entre que por adintro repasaban la lista d'a compra u los mandaus que heban de fer en rematar lo turno?

Debeba d'estar ixo. Ell yera una persona sensible. Con muller, un fillo y un can que enamoraba a tot qui lo veyeba. Un retriever rebonico con qui asperaba fer a-saber-los viaches en ixe auto que agora tardaría a tornar a funcionar si ye que nunca lo feba. Paró cuenta d'o cabo de semana. S'heba compromeso a levar a lo fillo y tres amigos mas d'acampada. Habría de buscar qui lo fese. Yera claro que, de tener solución lo zancocho que le heban feito, no sería pa ixe sabado.

Lo viento movió la manta d'o calavre que seguiba chacendo a bell metro d'ell. La capeza se descubrió y como si fuese un zaguer movimiento niervoso, d'ixos que fan los muertos tiempo dimpués d'escrabutar, se chiró enta ell. Ixos dos uellos, immovils como los d'un peix, encara ubiertos, se le clavoron. Miró de trobar fuerzas pa plorar, pa sentir qualcosa por lo ser humán que acababa de matar. La glarima no sentiba la suya clamada. Lo he muerto. He muerto a unatra persona, se repitió, prebando fer-la salir. Que surtise por los costaus d'os suyos uellos que, a diferencia d'os d'o ciclista, sí que esparpellaban. Talment fuese ixuto. U en shock.

Sí, yera ixo. Yera lo shock. No ploraba por lo shock. No sabeba guaire bien lo que yera un shock, pero yera la razón por la que no ploraba. Antimás, no lo heba muerto. S'heba muerto. Probablement no levaría las luces reglamentarias u lo casco u lo que pertocase. No sabeba cómo yera la normativa pa ciclistas porque ell nian sabeba montar en bici, pero a fe que qualcosa sería incumplindo. Ell yera lo millor conductor d'a ciudat. ¡Si mesmo teneba los quince puntos d'o carnet!

“Perdona, s'ha volau la manta” indicó a un d'os enfermers que se lo miró con cenyo duro antes de tornar a meter-le-ne. Se devantó d'o recatillo. Se limpió una miqueta de sangre que teneba en la cella y s'enfiló enta l'auto suyo. L'airbag desinflau cayeba sobre lo posiento. Lo d'o copiloto yera pleno de cristaletz. La pantalla de l'ordenador de a bordo teneba una fensiella de barra a barra. La glarima cayió por lo suyo caixo. Se miró ent'o calavre. Lo menos faría que pareixese que yera por ell.

sábado, 16 de octubre de 2021

Bruixula #Inktober 16

- ¿Qué tal plantas, Eva? Hue lo porro me lo foi a escape, que voi t'a mani de dimpués. Ya lo siento. Ves enchegando-lo, por favor.

- ¡Osma, moza, si que viens aventada! No te'n faigas que con isto se te pasa, que ye costo d'o bueno. Ista vegada me l'han traito millor. ¿Asinas que atra vegada a dar mal y a queixar-tos de tot?

- A queixar-nos d'as cosas que fa mal iste gubierno, que no'n son pocas. Si no nos queixasenos, viviríanos totz, tu incluyida, encara en la esclavitut.

- No te pases ¡que'n sotz d'exacheraus! A la fin las cosas cambean solas. Lo d'a esclavitut s'acabó porque no yera eficaz y lo que no funciona, antes u dimpués, acaba por petar.

- Tu peta ixe fumarret ya, que no quiero fer tarde. Tiene lo briquet.

- Antimás, ¿tu que sabes d'ixe tema, que ni has estudiau ni cosa? Astí cal fer lo que digan los tecnicos y los expertos, que ells sabrán?

- ¿Qué tecnicos y qué expertos? Los que nombran ells, ¿no? Ixos son totz uns mercenarios que dicen lo que les pagan pa decir y prou. Si les han encargau de fer ixa lei será porque tienen las mesmas ideyas.

- Pero saben d'o tema. Mas que no yo y mas que no tu. ¿Como puetz pretender tu saber mas que no ells?

- Una bruixula que sinyala t'o sur ye igual d'util que una que sinyala t'o norte: nomás has d'ir ent'o sentiu contrario. Asinas cal guiar-se bella vegada. Indo ent'o sentiu contrario d'o que diga l'enemigo. I hai un saputo que dició qualcosa asinas como que pa saber si yes en lo costau bueno nomás te cal mirar quí ye en l'atro. No sé como yera, pero una cosa pareixida. Sí que ye bueno lo costo, sí.

- Amigos, enemigos... que termins mas radicals.

- Talment, pero tu tamién sabes que i hai chent que ye fiemo, mierda pura. Y a on que son ixos, yo no quiero estar-ie.

- Lo que no ye mierda ye iste costo. ¡No le torno a pillar a lo d'a semana pasada! D'ixos mierdas, que tu dices, n'i hai a trompicuesco, y por totz los costaus.

- Y por ixo lo deber nuestro ye sacar-nos-los d'as organizacions. U lo menos no deixar-les ni mandar ni malmeter.

- Buena fayenada tenetz.

- Siente, Carla ¿dica qué hora ye la mani? Porque he d'ir a replegar a lo crío ta karate y cuento que tallaretz la carrera, como de cutio. ¿Que no tos podetz manifestar por atro cabo que no siga tant centrico? Que me sé yo, en un parque u por astí.

- ¿Pa que no nos veiga dengún? Ya nos invisibilizan prou los medios de comunicación como pa invisibilizar-nos nusatras tamién.

- Atra vegada con los medios de comunicación. Pues si no charran d'as vuestras reivindicacions será que no intresan. Que ells lo que quieren ye vender periodicos y anuncios, y si ixo fese puyar l'audiencia ya te digo yo que en charrarían. Lo que pasa ye que tos inventatz los problemas tu y los tuyos quatre amigos varrenaus como tu y fetz firme estrapalucio. A la mayoría tot isto nos la bufa y nos quedamos en casa u aquí en lo parque, tranquilos, con lo porrico bueno iste.

- Que los medios de comunicación, lo menos los que tu leyes, no son que interpresas que nomás buscan fer diners. Mesmo tu lo reconoixes. Alavez, ¿pa qué van a querer comunicar, u recontar la verdat, u gastar-se perras en que un periodista faiga un treballo serio que le levará días, semanas, meses u mas? Lo que quieren son titulars rapedos, fotos, polemicas y, sobre tot, no molestar a la chent que i mete la publicidat. No son medios de comunicáción, son pasquins publicitarios con noticias.

- Pues fetz-ne uno millor. Uno que recuente todas ixas cosas que pareixen tant grieus pero que dimpués se fan leis y aquí seguimos, igual como siempre, y con iste fumarret ya quasi acotolau.

- Mira-te, faré como lo gubierno y te deixaré la chusta pa tu, que he d'ixopar ya.

- Tira t'a mani a perder lo tiempo

- Lo que mas me hode ye que si a la fin ganamos, los beneficios tamién los disfrutarás tu, sin haber-te cantiau d'iste banco.

- Ala pues, Carla, ¡A ganar!

Eva y Carla ya nos acompanyoron en atro relato d'o Inktober 2021. Concretament en Esleixir.

viernes, 15 de octubre de 2021

Casco #Inktober 15

La luz se fa en la caixa d'o chuego. Torna a ubrir-se. Las figuretas d'os quatre herois nos miramos. Tornan las aventuras, tornan las luitas. Nos metemos en la nuestra postura. Alto, por dencima de nusatros, amaneixe la decena de uellos de nino que, con langaria, preixinan la partida que ye amanada a empecipiar. Lo master ye lo de siempre. Hue no tendremos sorpresas como la zaguer vegada. Reglas que no se cumplen, trampas, improvisación... ixo estió una ixarrota. Chuan ye tant predecible y rutinario como fiable, asinas que a fe que no fará garra chandrío. La resta son tamién viellos conoixius.

Acucutan las mans aspras d'Eduardo. Ixe matután siempre m'esleixe. A los barbaros siempre nos trigan los carnuzos. Totz los puntos d'experiencia los adedican a fer-nos mas fuertes. Los obchectos que nos deixan portar siempre son espadas, astrals u mazas. Ni se preocupan por si sabemos fer mas cosas u si tenemos atros talentos que no sigan tallar y mallar. Mallar y tallar. Y si d'armas no en tiengo, punyazos, calces y lapos. Mesmo tozadas, si cal. ¿Pa que va a aprecisar lo tozuel si no un barbaro? Ni s'entrefila que tiengo bell curso de machia. No me sé los fetizos que fa lo mago, ixo ye cabolioso, pero m'apanyo con esconchuros basicos. Podría estar util un segundo personache con habilidatz machicas. Ixo, si a un caso, le'n deixan a l'elfo. Compartié con ell un anyo en la escuela de diplomacia. Tamién podría fer venir a plego a los monstruos. Fer que parasen cuenta de que totz tenemos problemas comuns, que no ye menester estar-se tot lo día zarpa a la grenya. Puedo seguir rastros tamién, que treballé encorrendo fuchitivos antes de fer-me barbaro. ¡Tantas cosas podría fer que no foi!

¡Vai, si hese sabiu que la barbaridat iba a estar isto! Ya me lo deciban: mesmo la etimolochía ye despectiva. Barbaros, los que fan bar-bar porque nian charrar saben. Nomás d'espadas y astrals. Y zorriar. Atro topicazo. Yo, que soi straight-edge y siempre me dibuixan con una charra de biera chigant, u bebendo en lo crapacín de bell enemigo. A tamás mía, prohibiría l'alcohol. Me pienso que ye l'orichen de muitos d'os problemas y pleitinas que tenemos en ista tierra.

Siempre m'esleixe lo matután. Mira-te-lo astí. Con ixa uellada vueda y la suya zamarreta de Hulk. Nomás le fa goyo la brutalidat. No sé como la resta se chuntan con ell. ¡Tant mahicos que en son y l'atro tant bruto! Dados, dados y mas dados. Mica estratechia. Me podría trigar Pablo u Raquel, que sí que son buens chugadors y saben fer creixer los personaches.

Ya vien la suya aspra man. Quito la espada y me calo lo ridiculo casco con cuernos, de tot inutil. Mas un estorbo que atra cosa. M'asperan horas de matar a tot lo que se mueva. D'entrar lo primer en todas las cambras d'a mazmorra. De replegar armas y nomás armas. Bella cosa le pasa a lo mago. Fa cenyo d'espanto. Se mira entalto. L'aspra man d'Eduardo lo ha agafau a ell. ¡Pero si no sabe ni como funcionan los esconchuros! Me miro enta l'elfo y l'enano. Nos femos cruces. A lo menos m'he librau, pero lo mago no durará ni zarapita en las suyas mans. Nos aguarda una partida sin machia. Ye lo momento de brilar.

jueves, 14 de octubre de 2021

Caparra #Inktober 14

M'encanta l'arquitectura d'os lugars d'ista val. Ixos tellaus de losa con las vesants tan costerudas pa que no se i amuntone la nueit, con ixos espantabruixas que t'arrociegan a tiempos d'antes mas. Las paretz feitas de piedras grans y no pas de tochos como alla en tierra plana. Las carreras feitas pa personas y no pas pa autos. ¡Vai, si m'agradaría vivir aquí!

¿Qué porta la canyeta en la boca? Traye, traye... ¿Qué quiers, Tina? ¿Que te l'aviente? ¡Tira! Mira-te-la qué feliz. Chugarriando, sin correya ni costodias. Que a fe que pilla bella caparreta, pero ya lo solucionaremos. Aquí sí que podría tener una casa gran. Con chardín y hortal y de tot. Y una cambra ampla, a on que i cullisen repalmars arrienda y tener los mios libros ordenaus y en traza. Como la que teneba yayo. Encara me foi cruces de por qué la vendería. Deixar isto, tant rebonico, con tanto espacio, que pareixe que toda la val siga tuya, pa marchar ¿t'a on? Ta un lugar mas abaixo, mas gran, mas fiero y a on que no duró ni dos anyos. Totz los medicos que bi heba, totz ixos servicios, no valioron res a l'hora de fer-le revilcar, de sanar-le d'as malotías que ya trayeba. ¡Ya que s'hese quedau aquí! Hese muerto igual, pero mas feliz, que los zaguers meses no feba que ronyar y plorar.

Talment teneba razón, y isto no ye tot ideyal, como nos repetiba. Istas costeras que i hai por tot se le feban bien duras dende lo d'o chenullo, y ye cabolioso que allá abaixo, en estar tot bien plano, no se i heba de fer tanto si saliba de casa a fer-se una gambadeta. Talment, como deciba la peli ixa, istos lugars no son pa viellos.

Yo, manimenos, me trobaría de pistón. Astí i hai una casa que se loga. Mira-te, Tina, ¿que no viviríanos de butibamba aquí? Tot lo mont pa tu, y dimpués en casa, debant d'a chimenera, tu escamallada de corricar por astí y yo tranquileta, leyendo en silencio, sin que lo mobil me sonase terne que terne.

Pero claro, ¿de qué iba a vivir yo aquí? Podría pillar-me lo bar, que diz que fa meses que zarró y dengún no lo quiere prener. No lo faría mal. D'experiencia en hostelería, no me'n falta. ¿Y deixar lo treballo de Zaragoza? A pai le da un mal. Siempre que me'n queixo me diz que aguante, que bell día empecipiaré a puyar en la interpresa y plegaré a directiva y todas ixas falorias que se fa ell en lo suyo tozuel. Sigue con lo cuento ixe de Fuleno que prencipió en un banco de botons y acabó de president. ¿Cómo se lo puet creyer? ¡I hai vegadas que ye tant belulo! Mira-te, Tina, qué balconada tant rebonica tien la casa ista que logan. ¡Las plantetas que podría tener-ie yo! No como en Zaragoza, que se me muere tot en no tener brenca luz la carrerota.

A la fin tot isto no son que suenios, miraches, chugarrinas. D'a ciudat, no me'n moveré. Nunca no he estau guaire garrispa.

¡Puto mobil! Atra vegada tremolando. Ixo ye d'o treballo, que pa tot lo de demás lo tiengo silenciau. ¿Qué querrán agora? ¿Que no me pueden deixar ni un cabo de semana tranquila? A veyer... Correu de recursos humanos. Regular que malas noticias. Nunca no escriben pa decir-nos ni que cobraremos mas ni que treballaremos menos. Hibo, que lenta va la conexión aquí. ¡Au va, decarga-te ya! ¿Cómo? ¿Que me fan fuera? ¿Un ERE?

¡Tina! ¡Tina! ¿A on yes?

¡Ah, aquí! Bien se vale que la tuya escanyutadera se siente por toda la val. ¿Qué veyes? ¿Lo bar? ¿Te fa goyo iste puesto, verdat?

¿Sabes, Tina? Talment habrías d'ir fendo-te a iste lugar.

miércoles, 13 de octubre de 2021

Tellau #Inktober 13

Leva horas sobre lo tellau. De cabo ta quan estiraceya bella parte d'o cuerpo pa asegurar-se de no patir garrampas. La mayor parte d'o tiempo ye immobil. Nomás alufrando a traviés d'a mira telescopica. Ya conoixe belún d'os que treballan en la carrera que cusira. Un choven negro y altero s'ocupa d'ubrir las puertas d'os autos. Fa farcha de luitador. Brazos amplos, cerenyos, que rematan en uns huembros fortals. Lo smoking le preba como ya querrían muitos actors de fama. Si no por lo suyo treballo podría adedicar-se a modelo. A l'endrecho, i ye la cuca, la que s'encarga d'a zona de pago d'os aparcamientos. Ixe día tien poca fayena. La visita d'o principe ha feito que vedasen d'aparcar en meya carrera. Con tot y con ixo, ella fa lo suyo rolde. Bien precisa. Cada trenta minutos amaneixe por una cantonada, traviesa a monico l'avenida, caminando por la cera, parando cuenta de que tot vehiclo tienga lo papelot que ye menester, y dispareixe por l'atro cabo tres minutos dimpués. Si i hai un que no'n tienga, quatre. Lo tiempo extra ye lo que tarda a apuntar la suya matricla en la libreteta que porta en la buchaca d'o peito.

De policía, n'i hai a embute. De todas. La local, controlando lo trafico. La nacional, uns d'uniforme, la mayoría de paisano, amagando las suyas trazas policials dezaga d'una pretendida normalidat que a garra uello avezau no enganya. La militar tamién. Lo principe ye l'hereu d'o mando unico de totz los exercitos. No pueden permitir que cosa le pase a lo suyo gran cheneral.

La postura ye incomoda dimpués de tantas horas. Lo rifle no pesa, gracias a lo bipode que l'apara a pocos centimetros d'a boca de l'arma. S'ha sacau los esguants fa tiempo. Las mans le sudaban mas que no s'hese pensau. U ixo se diz. Talment, en realidat, quier sentir l'acero d'o gatillo en foter-le lo tiro, lo tacto d'a fusta buena, la calor dimpués de que la bala salga volando enta l'obchectivo suyo.

A la fin los autos fan la suya entrada. Amaneixe la ringlera d'autos d'a comitiva. Totz blindaus. Encara no ye lo momento. Ubre la procesión dos motoristas. A los dos costaus lo pueblo se rebaixa chilando floretas a lo rei, a lo principe y a toda la casa reyal. Aman los privilechios que nunca no disfrutarán. En rabian, de pagar totz los luxos que malfurrian. Sienten, talment, que son debant d'un ser d'atra naturaleza, d'atra especie, belún que sisquiá habría d'acercar-se-ie y que, manimenos, les esleixe pa emporquiar-se una miquirrina d'a suya pudor de normalidat.

Aturan en l'hotel. L'auto d'o principe ye chusto en la puerta. No va a caminar ni un solo paso mas d'o que calga. Se'n baixa. Por primer vegada las dos linias d'a mira se chuntan en lo suyo tozuel. Va a morir un simbolo. No pas una persona. Rai si ye persona tamién. Matar-lo ye una performance. Ye cremar un sinyal. Son las campanas de cabo d'anyo. Un baltizo. Un ritual que preba de marcar un punto-seguiu en la historia, en iste caso, en la d'o país. Muere l'hombre y con ell un prochecto, una imachen, un pre-calavre que leva masa tiempo anguniando. Muere un principe y con ell lo linache que tanto mal ha feito. Dengún no le sucederá.

S'ha chirau. Puya la man, saludando a la pobretalla. Los sinyals ondeyan. Se siente floretas a tuertas y dreitas. Lo tozuel suyo se cruza por segunda vegada con la mira. Ye quedo. Lo tiro ye seguro. Visualiza lo muerto por tierra, la capeza feita a pitanzas, lo servicio de seguridat buscando dende a on ye veniu la bala, ell baixando por la escalera, fuyindo con l'arma desmontada en la maleta que guarda dezaga. Mesmo las noticias de l'atro día, con los estremurdius presentadors de televisión cantando las bondatz de l'hereu d'a corona.

Nota l'acero. Sacar-se los esguants ha estau buena ideya. Lo viento bien de l'ueste. Cierzo. No pas masa. Acertará.

De rapiconté, una puerta s'ubre y l'estrapalucio trenca de raso la suya concentración. Sabe lo que pasa. Preta lo gatillo. Millor un mal tiro que no garra. I hai titabola pero no adube a veyer si, por una casualidat, le ha acertau. Una ripa de faltadas suenan entre que un achent clava lo chenullo en la suya esquena. Unatro le ha sacau ya lo fusil. La resta le apuntan con las suyas armas.

Tant cerca de cambiar la historia. Tant cerca de pudrir-se en la garchola. Tant cerca, talment, d'estar un dispareixiu mas que nunca no s'investiga, un d'ixos raros suicidios que pasan terne que terne entre reixas.

Abaixo, en la carrera, se siente aplausos. La dinastía perdura. 

martes, 12 de octubre de 2021

Entrascar #Inktober 12

Buena parte d'o planeta se creye que lo mesias estió Chesucristo, y que en estió, entre atrás razons, porque tres reis magos fueron ta casa suya de borche y lo adororon. Astí, en Belén, entre pastoretz y bestiar, empecipió la leyenda d'ixe Chesulón. Pero lo cierto ye que ell no iba pa mesías. Ixo lo sé yo porque me lo contó lo yayo mío. Y a ell le'n contó lo suyo. Y asinas-asinas dica l'anyo zero, si fa u no fa, porque en realidat tamién ixo son falorias y no se cuenta bien.

La primer mentira, y la mas gran, ye lo numbro de reis. No'n yeran tres. ¡Qué va! En yeran quatre: Melchor, Gaspar, Baltasar y Antonio, de casa Caletas. Lo mesías heba naixiu en Belén, ixo sí, pero no pas en una torre. ¿Cómo va a naixer lo mesías, lo salvador d'o mundo nuestro, lo fillo de Dios feito carne mortal en un masico? ¿Que sotz varrenaus? No pas. Qui yera destinau a estar lo nuestro mesías naixió en un palacio d'un noble. Un puesto bien pincho. Luxoso, pleno de toda mena de comodidatz, a on que treballaba un ciento de siervos. Ixo sí que yera un puesto a on que naixer. La mai heba feito totz los cursos preparto que s'ofriban alavez, que no yeran guaires, pero bien efectivos. Preneba l'aire y soflaba con un ritmo que ya querese un metronomo. Heba feito venir las millors matronas de toda Palestina y lo millor equipo medico que se podeba conseguir. ¡Qué menos pa un mesías! Lo crío naixió bien. Recio. Tres seiscientos. De piel fosqueta, como sus pais. Con cinco didos en cada man y en cada peu, los uellos negros, y chilando firme, como avisando a lo diaple de que lo reinau suyo plegaba en la fin y que lo reino d'os ciels arribaría antes con antes a la humanidat. Nomás faltaba, pa que la profecía se cumplise, la presencia d'os Quatre Reis Magos.

Manimenos, no amaneixioron por garra cabo. No pas ixa nueit, ni a l'atra, ni a la de dimpués. Tres semanas pasoron antes que no reblasen. “Nos habremos entivocau”, pensoron. “Ya le faremos un chirmanet”, deciba lo pai, que no s'adubiba a fer a futra con la mai unatra vegada, ya que diz que levaba qualque mes que a ella no le aganaba. Tot lo que teneban presto pa recibir a lo mesías, los anchels, las trompetas, lo caterin y mesmo una banda tributo que heban achustau, lo facioron servir pa fiestas, que s'encertó que yeran de vez. Lo lugar lo agradeixió, porque en zagueras no teneban diners que pa una orquesta d'as malas y los chuegos infantils ixos que no les fan goyo ni a los ninos ni a los pais.

Lo yayo d'o yayo d'o yayo de... bueno ya sabetz, ixe parient leixano mío se yera fendo una gambadeta por Belén un mes dimpués. Yera encerrinau con lo de los diez mil pasos diarios, que lo recomendaban en todas la revistas de salut. En la familia mía siempre nos ha importau prou la salut y lo bienestar. Vido, en una d'as rotondas, a tres reis magos sobre tres camellos. Un guardia urbano, que gosaba d'estar astí pa que no s'entrascase lo trafico, charraba con ells y lo visvisvisvisyayo mio fue a aduyar-les porque lo conoixeba, a lo guardia, y sabeba que yera un ababol y que ni pa dar indicacions valeba.

- ¿T'a on van vustés? - lo guardia, malas que vido que yera astí lo parient mío, marchó a seguir galbaniando que yera lo que millor feba. Dimpués se bambiaría d'haber aduyau a tres reis magos a trobar un puesto, pero no. Ye mentira, que lo fació lo visvisvis... yayo mío.

- Venimos a adorar a lo mesías – dició Melchor, que teneba millor orientación y siempre yera qui preguntaba cómo se plegaba en los puesto.

- ¡Bueno! Pues no fa días que s'acabó tot lo d'o mesías ya. Talment un mes – les dició - ¿Cómo ha tardau tanto? ¿Y por qué en son tres? Creyeba que veniba quatre reis. Ye lo que diz la profecía.

- Oi si sabeses... Yeranos quatre, prou que sí. Nos conoixemos dende chiquetz. Yo soi Melchor, ixe Gaspar y ixe atro Baltasar. Lo quarto yera uno de Sobrarbe, que ye allá ta Hispania Tarraconensis. Antonio, de Casa Caletas.

- ¿Y ixe a on ye?

- Precisament lo hemos deixau por lo camín porque febanos tarde. No veigas lo viache que nos ha dau. ¡En ye de charrín! No se callaba ni minchando. Cada vegada que pasabanos por un lugar, y venimos dende Lusitania, se pillaba capazo con totz. ¿Sabes ixos yayos que siempre son en una cadiera en las carreteras y a tot lo mundo le saludan fendo asinas con la man? Pues ell s'aturaba y les contaba toda la suya vida y que venibanos a adorar a lo mesías y a trayer-le oro, incienso, mirra y la Play Station 3, y que teneba lo record d'a val de fer-se quintos de biera a l'arreu y limpio charrar dica que se quedaba sin historias u dica que, fartos d'aguardar, le fotebanos buena cluixinada, se'n veniba a plego y tiraba camin-camín. A la fin, allá por Grecia, nos ne fartemos y lo deixemos en una tabierna, zorro como un canasto que no veyeba ni los didos que teneba, chugando a morra. Con tot y con ixo, ya veigo que femos tarde.

- Sí, agora ya malament. Los pais d'o mesías han marchau de vacacions. Un crucero, que no sé yo si ye lo millor pa una mai que acaba de librar, pero diz que a lo pai le feba firmes ganas dende fa tiempo y creigo que ye una mica masclista, que la opinión d'ella le tiene igual y mas dende que ha librau un crío no mesianico.

- Pues a bell crío habré d'adorar, que si no levo chustificant no me cuentan las horas en la ETT – se queixó Gaspar por dezaga.

- ¿No sabrá vusté, que ye de por aquí por lo que pareixe, si i hai qualque crío que podamos adorar? Y un bar pa fer-se un gotet y pichar, tamién sería bien, que levamos buena ripa de kilometros a las quatre suelas y no hemos aturau brenca.

- Chusto he visto una que libraba por astí, en una torre, allá t'a dreita. No tendretz mas de meyo kilometro. Si queretz, talment tos faiga honra. ¿Pero no habríatz d'estar quatre?

Melchor se chiró y parló a escuchetes un momento con Gaspar y Baltasar.

- Pareixe vusté buen hombre. Talment podría fer de quarto rei mago y asinas queda bien lo d'a profecía. Por aquí se podrá logar un camello. U lo menos una mula, pa que no vaiga caminando. Nos femos la foto, la ninviamos t'os nuestros chefes y cobramos lo treballo. Le daríanos bella cosa a truca, prou que sí.

- Pero yo no soi ni rei, ni mago, ni tiengo la Play Station 3 pa dar-le a lo zagalet.

- De lo de rei y mago, no se'n faiga, que no'n parará cuenta dengún. ¿U ye que vusté distingue asinas, a distancia, si una persona ye u no pas rei, mago, fontaner u equilibrista de circo? ¿A que no? Y por la consola tampoco. Las escritura nomás dicen quatre presents. Mercamos agora lo que calga en bell bazar y prou. Un libro, uns pintes... qualsiquier cosa. A una mala, baldenyos, que ixo siempre se fa servir.

- Au, vienga. Pues me i apunto, que no tiengo cosa a fer.

Lo nino d'a torre yera, como habretz suposau, Chesús. Chesucristo. Que dimpués salió una mica enredaire y tenió firmes zaragatas con los romanos, pero que de mesías, ni pon. D'o parient mío, ni de Antonio de casa Caletas se'n diz brenca en lo Nuevo Testamento, porque los que lo escribioron s'inventoron la metat. Que lo facioron a-saber-los anyos dimpués, no como lo visvisvisvis...vuelo mío que le'n recontó a lo suyo fillo punto por agulla y que a yo me plegó la historia igual como estió. Agora tos la cuento a vusatros, que no me creyeretz porque las relichions son asinas, dogmaticas, y ves tu a cambiar, dimpués de dos milenios, la versión oficial. Pero isto ye lo que pasó en Belén allá ta l'anyo zero.