miércoles, 26 de mayo de 2021

Friki-evolución

En una d'as edicions d'as Jornaicas d'anime y manga, que arroclaba un ciento de personas en l'entorno d'o Centro d'Historias, tenié un d'ixos momentos a on que t'aturas a mirar-te fito-fito lo que ye pasando a lo tuyo redol y podié pensar-ie. Astí yera una parrafiquera de zagalas y zagals disfrutando d'ixa cultura que quan yo teneba los suyos anyos yera un fenomeno conoixiu por muit poqueta chent. Se les veyeba gronxiando-se como l'hese feito yo si qualcosa asinas hese existiu. U como, de feito, lo feba yo con los eventos frikis que s'organizaba en la Zaragoza d'alavez.

Friki ye una parola que ha iu evolucionando y cambiando de sentiu dende que entró en lo vocabulario cutiano d'o castellano. Remero cómo me quede de percutiu en sentir-le a un decir "yo ye que soi muit friki de Friends". Friends ye, en la mía opinión, una d'as mayors mierdas que ha produciu la televisión d'as zaguers decadas. Nunca no m'ha feito gracia, ni he trobau por garra cabo cosa que me podese fer goyo en ixa serie. Pero isto no deixa d'estar una opinión mía tant respetable como la de qui la adora. Lo que nunca no hese pensau ye que "friki" podese chuntar-se a ixa serie. Friends ye lo mas mainstream que existe. Los suyos personaches y argumentos son lo mas cutiano que existe. Ye una formula de sitcom clasica, sin guaire innovación, y sin garra d'os elementos que definiban lo frikismo "clasico". La parola "friki", que habe tiempo se feba servir como faltada u como manera de menospreciar las preferencias culturals de belún, ha preso prestichio y agora se fa servir con atros significaus. Ye lo que tien lo lexico de qualsequier luenga, que va evolucionando seguntes las comunidatz de fabladors aprecisan, encara que i haiga qui ixo le pareixe una blasfemia.

Lo friki "de toda la vida" s'asociaba a una serie de aficions: rol, comics, narrativa de fantasía u sci-fi, ya siga literaria u audiovisual, chuegos mas embolicaus que lo parchís... cosas asinas. Totz tenemos en lo tozuel ixa definición. Yeranos pocos y yeranos amarguinaus. La cultura hechemonica tiraba por atros camins: futbol, series de polis y cosas asinas. China-chana se fue popularizando beluna d'ixas aficions que tenebanos. Qui creixioron con Star Wars u Star Trek sumoron anyos y, por tanto, prestichio social pa imposar los suyos gustos. L'anime y lo manga entroron con pitera a traviés d'o Dragon Ball de TV3. Lo rol se fue ixemenando por chornadas que s'organizaban en las casas de choventut. Los comics de superherois blincoron t'as salas de cine a traviés d'os X-Men y los Spiderman de Raimi. Ya antes hebanos viviu en TV las suyas mas que potables series de dibuixos. En los zaguers anyos fenomenos como l'universo cinematografico Marvel u la serie The Big Bang Theory han feito que conceptos d'os frikis, en los sentiu clasico d'a parola, fuesen conoixius y populars a tot arreu. Ya no ye raro charrar de superherois. La sciencia ficción y la fantasía medieval implen las ufiertas de contenius d'as plataformas audiovisuals y los repalmars d'as librerías y bibliotecas. No ye mica dificil trobar chuegos de rol en los catalogos de nadal. Si existe qualcosa como la cultura friki, ye agora, sin dubda, en la fuga d'a suya historia.

Pero prou que no siempre estió asinas. Los frikis vienen de decadas d'estar marguinaus por tener aficions minoritarias. Por considerar-se que lo que a ellas y ells les feba goyo no mereixeba atención, que yera cultura de segunda, cosas de belulos. Tenié suerte de no vivir-lo asinas y de haber puesto compartir ixa cultura con una clica ampla en todas las etapas d'a mía vida. Pero conoixco chent a brozuecos que ha patiu ixa incomprensión. Por ixo ye important lo Día de l'argüello friki pa reivindicar-nos, pa remerar totz los anyos que todas y totz tenemos dreito a que no s'arrigan de nusatras por las cosas que nos fan felices. Pa querer-nos como somos y sentir-nos-ne argüellosas. Porque lo que hue ye motivo de mofla, manyana puet estar parte d'a tuya cultura propia. Y si no que le'n digan a totz los que s'esmelicaban en veyer-me leyendo comics y hue fan ringlera pa veyer la zaguer de Guardians d'a Galaxia.

Lo friki yera lo "raro". Lo que no s'entendeba. Lo que no se quereba ni prebar d'entender. No yera una qüestión de tener mayor u menor intrés. Yera friki qui se sabeba los nombres propios d'os integrants d'os X-Men, no pas qui conoixeba l'alineación de l'Atletico de Madrit de 1978, tot y que los procesos fuesen parellanos.

Como tot en popularizar-se, hue la identidat friki s'ha esbafau y plega a muitisma mas chent. Tanto que ha preso atros significaus. Lo friki ya no tien porqué estar underground u minoritario. S'entiende que lo cine superheroico ye friki por la suya tematica, tot y que siga mainstream. Pero antimás se considera friki qualsequier afición cultivada con rasmia, langaria u encerrinamiento. Por ixo,  me pienso que sí que se puet estar friki de productos tant populars - y poco frikis en lo planteamiento clasico - como Friends u los Simpsons si los vives con ixa mesma pasión que las frikis d'antes mas vivibanos las Battlestar Galactica, Silver Surfer u lo Runequest.

Talment calga buscar una nueva parola pa qui nos consideramos adintro d'aquella primer definición de friki. Talment, simplament, calga explicar qué modalidat de frikismo practicamos cada una. Talment importe igual y nomás haigamos de continar disfrutando con las nuestras historias y deixar-nos de tanto etiquetache. Lo que seguro que cal, ye aprender y no fer-nos la mofla d'o que agora podamos considerar infantil u una fatera, porque las frikis d'agora son las que marcarán la cultura d'o manyana, y talment te quedes sin entrada pa l'estreno d'a versión cinematografica d'o comics que hue te'n esmelicas. Y porque las personas que tienen / tenemos ixos gustos mereixen / mereixemos tanto respeto como qualsequier atra.

No hay comentarios: