miércoles, 20 de abril de 2022

Sobre libros colectivos

Como tantas atras personas aficionadas a la escritura, la mía primer publicación estió adintro d’un libro colectivo. En 1998 la editorial Egido fació un concurso literario a on que buena patacada de chent presentemos las nuestras obras. La mía, un d’ixos poemas que escribiba de mozo, estió una d’as que se trigó pa amaneixer en lo que se tituló El libros de los quinientos. En la presentación, como ye de dar, yeranos chent a xarramata. Cincocientos autors, con las suyas familias y amigas, tot y que belún i faltase, t’implen qualsequier sala. Astí me trobé con chent que conoixeba pero que no sabeba que escribiba y facié pacha con belunas d’as autoras que compartibanos ixe tocho. Contino, pocas semanas dimpués, faciemos bella trobada en lo Café Universal a on que leyebanos las nuestras pachinas, las d’otri, u qualcosa que nos petase. La experiencia estió bien pincha y m’animó a publicar, en formato fanzine, un chiquet poemario que engueré por quatre perras a las amistatz.

Dos anyos dimpués la editorial repitió la chugada de tener cincocientos libros vendius a l’inte y fació una nueva convocatoria, ista vegada tematica, que acabó esdenvenindo El libro de los quinientos enamorados. Torné a estar-ie present, encara que en ista ocasión no bi habió - u no en facié parte - trobadas posteriors d’autoras. Pa lo tercer volumen se demandaba que lo texto tenese relación con l’augua y ya no i presenté garra obra, entre atras razons porque no se me ocurriba cosa. ¿Qui m’iba a decir que, anyos dimpués, habría d’escribir nosequantismas pachinas sobre l’augua, tema central d’o mio Prochecto de Cabo de Carrera?

Rafael Egido, fundador d’a editorial, va morir l’agüerro pasau. L’heba perdiu lo rastro de tot y feba a-saber-lo tiempo que no sentiba parlar-ne, asinas que la noticia me va percutir de tot y va trayer-me remeranzas a embute d’aquellas envueltas. Tot y que l’intrés economico yera cabolioso - ¿quantos libros d’autoras novels tienen guarenciadas cincocientas copias vendidas dende lo primer día? - la ideya d’ixos Libros de los quinientos se me fa encara sobrebuena. A las que i calemos los nuestros primers textos nos sirvió d’empentón pa seguir escribindo y, sobre tot, contactar con atras personas con qui compartisenos ixe intrés. Talment s’hese habiu de seguir en ixa linia de treballo pa conseguir mesmo millors resultaus. Talment se fació y no m’enteré. En ixos anyos tant “hormonals” las mías prioridatz iban por atros camins.

Los libros colectivos son qualcosa bien curiosa y creigo que infravalurada. Por un regular, y en soi buen eixemplos, qui bi publica no leye a la resta d’autoras. Como muito belatro de qualcún que conoixca, u belún que lo titol le clame l’atención. Pero astí a sobén nos podemos trobar historias bien pinchas y los primers pasos literarios de muitas que acabarán fendo parte d’as nuestras bibliotecas. Ye tamién una manera de publicar totz ixos relatos popiellos que no fan parte de garra colección que se pueda editar en un libro, u que los fas de propio, u que por la milenta de circumstancias creativas que se dan nomás tienen puesto en ixos libros.

Pueden estar, tamién, un proceso d’aprendizache. Lo fruito d’un treballo individual que se torna colectivo. Asinas estió en lo caso d’o siguient libro a on que amaneixió un relato mío, Móntame una escena. Astí se replegan textos d’as personas que levabanos tiempo participando en lo taller de literatura organizau por la web Literautas. La mecanica consistiba en que se proposaba un exercicio literario cada mes. Las participants puyabanos la nuestra obra y comentabanos con la resta las opinions. Me sorprendió, porque ye cosa rara en internet, lo tono de respeto que me trobé quasi siempre. Las aportacions, muitas d’ellas pa correchir-me u sinyalar-me defectos, se feban como pertoca a qui tien un minimo d’educación. En ixos meses aprendié a-saber-lo tanto d’os comentarios como d’as obras d’otri. Las ferramientas dichitals facioron posible que fesenos partache d’os nuestros textos personas de puestos bien aluenyaus. ¡Lo que s’hese puesto fer si en los tiempos d’ixe Libro de los quinientos internet hese estau tant accesible y con tantos recursos como agora!

En aragonés, los libros colectivos no son garra rara avis. En qualsequier busca por las bibliotecas de l’aragonés y librerías de viello nos trobaremos con volumens arrienda de replegas d’obras premiadas u nomás presentadas a concursos. Pero me pareixió curioso, y con un granizo potencial, lo que publicó Ara Editorial en 2010 baixo lo titol O despertar de l’onso a on que diez chovens autors, naixius d’a decada d’os 80, presentaban las suyas propuestas literarias. Bi heba - y si no que me corrichan los suyos autors, que a fe que son leyendo isto - una clara intención de que en naixese una nueva cheneración d’escritoras en aragonés. De feito, la mayoría d’as autoras han seguiu escribindo y publicando d’una u atra manera y me pienso que si bi hese mas facilidatz pa fer-lo la suya obra hue seria mas ampla. D’os problemas pa publicar en aragonés, en charraremos en atro post, que, tema, n’i hai.

La zaguer experiencia mía con los libros colectivos, tot y que buena, no ye estada tant positiva. Willy cabeza de botella, un relato que presenté en un concurso, quedó lo quarto de mas d’un millar d’obras presentadas. La organización, un bar cultural de Madrit que gosa acullir trobadas d’escritors y presentacions de libros, no sé si se vido sobrepasada u no sabió maniar la respuesta tant buena que tenió la suya convocatoria, pero lo caso ye que m’habié d’enterar de l’accesit y mesmo d’a publicación d’o libro alparceando por internet y no porque avisasen a dengún. Vai, zaborrerías que se fan y que, con la mía edat no le doi importancia, pero que a qui siga empecipiando no anima a tornar a participar en concursos literarios que, me pienso, tienen muita mas importancia que no nos pensamos. Lo libro Cuando puedas. Historias de bares a un lado y otro del Atlántico ya ye a la fin en casa mía. Astí Willy comparte pachinas con atros personaches y scenarios que aspero conoixer en que remate lo libro que me soi leyendo. Me pena, ixo sí, que lo contacto con la resta d’autoras ha estau nulo en fer-se la presentación en Madrit.

Los concursos literarios y los libros colectivos fan firme honra. Son los primers pasos literarios de muitas, permiten publicar obras de formatos poco comercials, son una sobrebuena manera d’aprender tanto por la experiencia propia como por l’allena, animan a las autoras a seguir escribindo, cheneran vinclos y identidat de grupo y mesmo pueden fer de simient pa movimientos literarios cheneracionals. ¿Nos animamos a fer-ne uno?

No hay comentarios: