miércoles, 16 de diciembre de 2015

De viache por Cambrils y redolada

Dende chiquet, y como muitas atras familias zaragozanas, he teniu casa en Cambrils. Pa belun, isto me convertiría automaticament en catalanoparlant nativo, pero no ye o caso. O caso ye que, como muitas atras familias zaragozanas, febanos servir Cambrils nomás t’a placha, chiringuito y gambadeta. Conoixer a lengua, o pueblo, os habitants, os costumbres, a redolada,.... yera qualcosa que ni se nos pasaba por l’esmo.

Cosas d’a vida, en iste puent prencipiemos a mirar destino prou tarde y ya no quedaba cosa barata por os Pirineus occitanos que yera a primer ideya que tenebanos. A la fin ni por os occitanos ni por dengún. Decidiemos, allora, de marchar ta Cambrils que, lo menos, nos escusabanos os diners de l’aloix. No asperabanos trobar guaires cosas a fer por a redolada, pero a la fin, rematemos conoixendo puestos que nos percutioron a-saber-lo, sobre tot, por o feito d’estar tant cerca d’un puesto tant turistico como Cambrils, pero an que a mayoría d’a chent nunca no s’aluenya más de trescientos metros d’a linia de placha.

O primer diya lo pasemos en Tortosa. Una ciudat plena d’historia. De feito decidiemos d’ir-ie, porque saliba a soben en os libros d’historia que m’habié de leyer t’o mio prochecto de cabo de carrera. Un Ebro bien amplo y tranquilo la talla por a metat, trestallando a parte antiga d’o eixample. En a oficina de turismo, an que nos atendioron rebien, nos explicoron que en a ciudat, pa la Guerra Civil, les heban chitau 80.000 bombas. En Gernika en chitoron 50.000, pa que tos faigatz una ideya. Y ixo se notaba prou. Con tot y con ixo, tanto a ilesia como o castiello - fortificación son de muit buen viyer. Nomás por ixo ya mereixe la pena d’ir-ie. 

Pero talment lo que más goyo nos fació estió Os Chardins d’o Principe. En os terrenos d’un antigo balneario decidioron de fer un museu escultorico a l’aire libre. As esculturas de Santiago de Santiago preban de charrar sobre a historia d’a humanidat. Tanto as propias esculturas como l’entorno an que son, forman un conchunto digno de viyer. Y de fer-lo antimás a moniquet, pa poder parar cuenta d’os chiquetz detalles de cada pieza. Una choya.

A parte más natural d’o viache la prencipiemos por a Serra de Llabería. A tasament 15 minutos de Cambrils, nian podeba preixinar yo que bi hese mont. Mont d’o de fer cursas y tal. Mont, mont!. Pues be-te-me que sí que n’i hai. Y bien pincho. En a oficina de turismo de Pratdip tornemos a estar muit bien atendius. Amás d’indicar-nos as cursas que se podeban fer dende o lugar, nos charroron d’os “Dips”, uns cans-vampiros d’a mitolochía catalana. Por o lugar, tienen dips amagaus ta fer un chuego de trobar-los. Una traza de conoixer o lugar chugando bien divertida. Dende astí sale bella ruta de diferents dificultatz. La que faciemos yera prou simpla, pero una mica exichent en una parte con firme costera. A variedat de arbols y plantas, y o buen orache que nos acompanyó, fació una cursa bien agradable.

A l’atro diya, decidiemos de fer una chornada mixta lugars-naturaleza. De maitins, y traviesando una d’as boiras más pretas que nunca heba visto, visitemos Horta de Sant Joan. En l’ecomuseu, un hombre que quasi le costaba d’alentar y sin mica gana de atender-nos, nos vomecó un plano que no feba honra pa cosa. Quan le preguntemos por cursas, nos ninvió ta un aria de brenda y, viyendo que febanos estorbo, marchemos a fer una biera y a apanyar-nos a visita por a nuestra cuenta. Una faltada a la redolada de Els Ports, que ye repolida.

A la fin, decidiemos de peteniar bell poquet por Els Estrets. Yeranos una mica cansas y a cursa ye facil de tot. Ye tot plano, por o fundo d’una clamor, a bell metro por dencima d’os rios. Os ríus, con un augua transparent que reflexaba colors turquesas, fan un paisache de muit buen viyer. Encara que feba frescor, l’augua convidaba a una capuzadeta, asinas que de verano, ixo be d’estar un paradiso. Pa qui le faiga goyo a escalada, a redolada ye tamién buen pincha. I trobemos bells quantos equipos fendo-ne y en os lugars d’arredols bi heba quantas interpresas d’aventura. Tamién por Horta de Sant Joan pasa a via verda que va dende Alcanyiz t’o Mediterranio y yera tot plen de ciclista fendo-la.

O zaguer diya, Arale me convenció pa ir t’a parte viella de Cambrils. Tasament i yera iu bella vez de nino a viyer l’azoque que montaban de cabo ta quan, u ta mercar a bici que i teneba. Ye bien sinyaler d’a concepción que a familia mia, y cuento que muitas atras, tenemos de Cambrils. Un puesto an que a dengún no l’intresa ni brenca ni meya lo que fa a chent d’o lugar. Nomás nos servimos, en o pior sentiu, d’o lugar. Enter que febanos una gambada, una parella nos preguntó si sabebanos a on se feban os castellers. Ni sabebanos que se’n feban, asinas que prencipiemos tamién a mirar de trobar a plaza an que nos heban dito que sería l’acto.

Yera o diya d’a Inmaculada y be d’estar fiesta gran en Cambrils. Antimás de quitar o monyaquet d’o santo en procesión, i feban baile de chigants y capezutos, ball de bastons (palotiau) y, prou que sí, castellers. Tot con dolzainers y mosicos a patacadas. Buena borineta que nos estiemos viyendo y disfrutando. O maitin remató con un vermu en un bar cerqueta d’o puerto an que nos escuncemos con uns ciclistas de Cadrete que yeran fendo a via verda.

Cambrils me deixó, dimpués de trentaseis anyos, sin sangre en a pocha. Tener uns monts tant repolius y tant cerca u conoixer una tradición, chiqueta y sin aparatos, pero bien entretenida, me tornó a recordar que cal viachar ta totz os cabos con os uellos y a ment ubierta patalera pa chupir-te de tot lo que te pueden dar. Mesmo si son puestos tant teoricament ixautos como Cambrils.

No hay comentarios: