lunes, 13 de mayo de 2013

Debatz que (probablement) no bi habría en un Aragón independient

Ye cutiano trobar-me pensando en como sería un Aragón independient. Qué problemas y debatz bi tendríanos y como se organizaría a sociedat. Qual sería a presencia real d'as nuestras luengas, qué relacions tendríanos con os país d'arredol y asinas asinas. Prou que ixe Aragón independient que yo quiero no sería un Aragón capitalista, pero si en estase, bi habría dos debatz, que se son fendo istos diyas, que no los tendríanos. U a lo menos ixo creigo.

Parti d'os inconvenients, y no pas una parti menor, de perteneixer a un estau como ye o Reino d'Espanya, tan gran y tan incapable de reconoixer as realidatz que bi ha dillá de Madrit, ye que as leis no se fan pensando en a realidat actual aragonesa. No digo ya en os nuestros dreitos historicos nacionals, culturals u lingüisticos que ixo ye atro tema. Digo en a nuestra realidat poblacional. En quantos vivimos aquí, en qué territorio, con qué densidatz de población y con que distribución.

A primer lei ye evident, y mesmo o PP en Aragón y o PAR se han oposau a la nueva lei de rechimen local. Una lei feita dende Espanya a on que se quieren sacar totz os concellos de menos de 20.000 habitadors, lo que en o nuestro país suposaría totz fueras de Zaragoza, Uesca, Teruel y Calatayu. Ye impensable de aplicar ixa lei en Aragón. Dengún ye estau capable d'esfender-la aquí. Manimenos si Espanya querese, y no se me fería mica raro, s'aplicaría. O PP se la trusquiría y au. Y qui nos i oposasenos sentiríanos a retolica d'etarras independentistas nazis "can-chiflos" de cutio.

Igualment, y tamién sobre o territorio, en os movimientos alternativos d'a mena d'o 15M, más que más urbanos, se debate sobre sacar as diputacions provincials. A primer vegada que sintié iste debat me pareixió evident "oh claro!", me dicié. Bells diyas dimpués, sintié un debat en a SER sobre o tema a on que no sé qui esfendeba a utilidat d'as diputacions ta fer-se-ne d'as qüestions d'os lugars, más que más d'os más chicotz. Alavez paré cuenta de que yera viyendo lo problema dende l'anvista aragonesa, a on que as competencias "utils" d'as diputacions son estadas presas por atro ran administrativo como son as comarcas.

En Aragón ye de dar que cal sacar as diputacions. Una vegada que as comarcas han preso as competencias importants que as diputacions provincials teneban, ya no calen ta cosa. Agora mesmo son a placha a on que mueren as politicas que no valen t'atra cosa u que os suyos partius han de recompensar-les por os servicios feitos. Prou que en as comarcas tamién bi ha corrupción y inutilidat y que, de feito, son una d'as grans fuents de treballo t'os más carnuzos d'o PAR, pero o modelo, conceptualment, ye muito más amanau t'a realidat poblacional aragonesa que no o "diputacional". En Espanya, manimenos, no bi ha comarcas. Ixe ran administrativo, entre o nacional y o local, creigo que cal que exista en bella mida, y en Espanya, ixe papel lo fan as diputacions.


L'atro problema ye o que se ye tenendo agora con as escuelas de l'Alto Aragón. Ta qui no lo conoixca, lo explicaré breument. L'actual lei d'amostranza distribuye o trampo obligatorio en dos, primaria (EP) y secundaria (ESO), con una durada de seis y quatre anyadas respectivament. O primer trampo va d'as seis dica las dotze anyadas y o segundo d'as dotze dica las deciseis. A primaria, en teoría, s'ha de cursar en un CEIP (Escuela d'Educación Infantil y Primaria) y a secundaria en un IES (Instituto d'Educación Secundaria). Con l'anterior lei, os zagals dica catorce anyadas feban a EGB en una escuela y dimpués, si quereban, marchaban ta un instituto a resta de l'amostranza, ista ya no obligatoria.

A nueva lei fació iste trestallo sin viyer as conseqüencias que isto podría tener en o mundo rural. Prou que tampoco no paró cuenta d'a realidat poblacional - contino deixando a un costau a nacional, historica y cultural - d'Aragón. Dende que prencipió a aplicar-se dica agora, l'alumnalla de dotze anyos habría d'haber iu ta IES, cosa que no bi ha en muitos lugars d'Aragón, a on que nomás bi ha CEIPs. 

A D.Ch.A., por una vegada razonablement, decidió de blincar-se a lei, y deixar a la zaragalla fendo 1º y 2º d'ESO en os suyos lugars, no habendo de mover-se dica o 3º curso d'ESO, con ya catorce anyadas. Agora Dolores Serrat - siempre Dolores Serrat, ay.... - quier fer mover-se a alumnalla de tot l'Alto Aragón difuera de casa suya, en muitos casos, buena ripa de kilometros t'aplicar una lei que no paró cuenta d'a nuestra realidat. Que se la bufaba, de feito, a nuestra realidat. Una lei feita, en o millor d'os casos, t'as ciudatz y ta Espanya.

En un Aragón independient, encara que estase capitalista, cuento que tanto a lei educativa, como a lei de rechimen local, no s'hesen feito asinas. Ni o pior d'os fachas fería leis tan absurdas en aplicar-se nomás en o nuestro país y en estar pensadas t'o nuestro país. Prou que ferían leis malas y buenas. A independencia no ye "o país d'a chocolata" a on que todas seremos felices y andaremos por as carreras fotendo blincos. Pero en un Aragón independient, no habríanos d'estar contando qual ye a nuestra realidat porque la vivimos. 

Me diretz que, con tot y con ixo, y estando un debat d'Aragón, en Aragón y feito por chent administrativament aragonesa, se ha aprebau a lei de no luengas.... Y tenetz razón. En charraré proximament sobre porque as "aragonesas" apreban leis antiaragonesas, si ye que cal.



No hay comentarios: