lunes, 13 de abril de 2015

En leyendo... Carl Sagan.Toda la historia d'a humanidat en un pixel

Carl Sagan m'emocionó un ciento de vegadas de chiquet y contina emocionando-me encara. As suyas trazas de transmitir a pasión por l'universo y por a sciencias nos empentoron a muitas a tener curiosidat por ixas arias de conoiximiento. O suyo chenio contina bien vivo qualques anyadas dimpués d'a suya muerte y muitas d'as suyas obras más sinyaleras.

Un d'os más famosos y millors textos apareixeba fa poco en Vilaweb y quereba traducir-lo a l'aragonés, asperando que tos faiga goyo, y que sepa levar-tos, en ista luenga tamién, ixa pasión que me trayó de chicorrón.

O 14 de febrer de 1990 a sonda Voyager 1 ya yera dillá de Neptuno, en o sistema solar exterior, a seis mil millons de kilometros d'a Tierra. Y se miró entazaga, enta d'a on que veniba; por demanda d'o scientifico Carl Sagan se chiro ent'o Sol y fació a primer y unica serie de fotos de familia d'o sistema solar. En as fotografía se viyeban as planetas Venus, la Tierra, Chupiter, Saturno, Urano y Neptuno, Mercurio ye masiau cerca d'o Sol y no se podió fer-le foto. Marte tamién yera en a mesma dirección que o Sol, y Plutón, encara considerau planeta en ixas envueltas, yera tan luen y brilaba tant feblement, que tampoco no apareixió en o retrato de familia. En a fotografía, a Tierra, dende ixa inmensa distancia, se veye bien cerca d'o Sol, y ye por ixo que apareixe sobre un rayo de luz. A nuestra planeta yera nomás un puntet azulisco.

Cuanto a lo chiqueta que se viyeba la nuestra planeta, casa nuestra, en o bell medio d'a inmensidat de l'espacio, sobre qué somos y que queremos ser os humanos, o divulgador Carl Sagan escribió un libro sinyaler con o titol "A pale blue dot" (Un puntet azulisco"). Y o 11 de mayo de 1996 bi escribiba unas parolas que agora en fa cinco anyadas que l'astronomo Enric Marco tradució a lo catalán en o blog suyo "Pols d'estels" y que contino reproducimos:

«Mira-te unatra vegada ixe puntet. Ixo ye aquí, ixo ye casa nuestra, ixo somos nusatros. I ye toda la chent que quieres, totz os que conoixes, totz aquells de qui has sentiu charrar, cada ser humano que ha existiu bella vez, i ha viviu a vida suya. A suma d'a nuestra alegría y d'o nuestro sufrimiento, millars de confiadas relichions, ideyolochías y doctrinas economicas, cada cazataire y recullidor, cada heroi y gabacho, cada creyador y destructor de civilización, cada rei y campesín, cada choven parella enamorada, cada mai y pai, cada nino con asperanza, inventor u explorador, cada mayestro de moral, cada politico corrupto, cada superstar, cada lider supremo, cada santo y pecador en a historia d'a nuestra especie i ha viviu, en una particula de polvo suspensa en un rayo de sol. A Tierra ye un scenario bien chiquet en l'ampla arena cosmica. Pensatz en os rios de sangre abocada por totz ixos chenerals y emperadors de traza que, en a gloria y en o triumfo, podesen esdevenir amos momentanios d'una fracción d'un punto. Pensatz en as crueldatz inrematables feitas por os habitadors d'un racón d'iste pixel sobre os habitadors de mal distinguir de belatro racón, como son de freqüents, os suyos malentendius, como se desviven por matar-se os uns a los atros, como son de rusients os suyos odios.

O nuestro posicionamiento, a nuestra autoimportancia esmaixinada, a ilusión de tener bella posición privilechiada en l'universo, son desafiaus por iste puntet de luz palida

A nuestra planeta ye un punto solenco rodiau por una gran foscor cosmica. En a nuestra escureldat, en toda ista vastitut, no bi ha garra pista que indique que l'aduya plegará de qualsiquier atro puesto ta savar-nos de nusatros mesmos.

A Tierra ye o sollo mundo conoixiu por agora a on que bi ha vida. No bi ha garra atro cabo, como minimo en o futuro cercano, t'a on que a nuestra especie pueda emigrar. Visitar, sí. Instalar-se-ie, no encara. D'una traza u d'atra, por agora a Tierra ye o puesto a on que hemos de fer a nuestra aturada.

S'ha dito que l'astronomía ye una experiencia d'humildat y construcción de caracter. Puestar que no bi haiga millor contrimostración d'a locura d'os prechuicios humanos que ista imachen aluenyada d'o nuestro mundo minusculo. Ta yo, subraya a nuestra responsabilidat a l'hora de tractar-nos os uns a os atros más amablement, y de preservar iste puntet azullisco, a sola casa que siempre hemos conoixiu."

Tos deixo tamién a suya voz, siempre emocionant


No hay comentarios: