martes, 26 de marzo de 2024

Y lo francés, ¿pa qué?

Fa bel día entrevistoron en un programa de radio a una persona relacionada con l’amostranza de francés en Zaragoza. No sé qui yera. Empecipié a atender cuan sintié lo tema lingüistico. Prencipió protestando por la situación de l’asignatura de francés en las ensenyanzas meyas, a on que ha quedau como una mas d’una serie de materias optativas. La mayor parte de l’alumnau, deciba ista persona, en triga una de mas facileta que no pas aprender una luenga.

Ixa estió la situación que vivié yo en l’instituto. Trigué francés por debant d’atras asignaturas mas “facils” por tot lo goyo que me feba aprender luengas y la facilidat que heba contrimostrau pa l’anglés. Efectivament, me costó bien poco aprender-la y me lo pasé de pistón. Aduyó, y muito, que las clases las fese una d’as millors profesoras que he teniu en la mía vida.

Dimpués tornaré con lo d’a profe, pero continando con la entrevista, lo periodista dio la oportunidat a la entrevistada de defender las virtuz d’o francés. Todas las razons estioron economicas: que Francia ye una gran potencia, que ye diferenciador en lo curriculo porque l’anglés ya se le suposa a tot lo mundo, que ye mas facil competir y cosas asinas. Por desgracia ixe discurso no me sorprende fa tiempo. I hai una mentalidat prou ixemenada de que lo solo motivo pa aprender una luenga ye poder sacar-ne treslada. De feito, i hai una mentalidat prou ixemenada de que lo solo motivo pa aprender u fer cualsequier cosa ye poder sacar-ne treslada.

“Pero fillo, ¿por ixo te pagan?”, me preguntaba mi mai cada vegada que m’embolicaba en bella nueva historieta como las clases d’aragonés, lo programa de radio u la organización d’as chornadas de quemisió. No, mai. Lo foi porque quiero, porque me fa goyo, porque creigo que ye menester, porque quiero desfender X…. I hai un ciento de razons pa fer y aprender cosas que mica tienen a veyer con los diners.

En lo caso d’o francés, buegar con cientos de personas con qui charrar, ya me’n pareixe una bien buena. Tot y tenendo un conoiximiento prou mas chiquet que d’anglés, he teniu muitas mas oportunidaz de practicar-la por la simple razón de que ixa muga la travieso mas a sobén. Y no pa fer negocio, claro. Charrar con una persona en la suya luenga ye una experiencia de tot diferent a fer-lo en una común que no siga la natural de garra d’os dos. Deciba Nelson Mandela que “si le parlas a una persona en una luenga que entiende, lo mensache arriba a lo suyo tozuelo. Si le parlas en la suya luenga, le arriba a lo corazón”. Ye de facil comprebar y cualcosa que he viviu un ciento de vegadas, mas que mas en charrando catalán.

L’acceso a la cultura asociada a la luenga en cuestión tamién se me fa cualcosa resenyable y que nian acucutó por la entrevista. Aprender una luenga te ubre las puertas de tot un mundo literario y d’obras culturals. Mas si la luenga en cuestión, como ye lo francés, se parla por millons de personas y en toz los continents. La cantidat de literatura y cine que, de bote y boleyo, i tiens acceso, ye inabracable y, pa forro de bota, de buen trobar.

La entrevistada se centraba de tot en Francia, como si fuese lo solo puesto d’o planeta a on que se charrase francés. Sin salir d’Europa, y seguindo con los razonamientos nomás economicos, ye luenga oficial y de comunicación en Belchica, Luxemburgo y Suiza. Y marchando d’o continent, se charra en bel cabo de toda la resta. Como la mayoría d’ixos países, fueras de Canada, no son precisament potencias economicas, no ben de contar con l’interés de qui aprende por las perretas, m’entrefilo. Con tot y con ixo, ye verdat que Francia tien una importancia especial pa qui aprenda francés aquí. No pas por la economía, ni por una suposada “millor calidat” en la luenga, si no por tener-la a tocar. Tenemos la opción d’aprender una luenga que podemos practicar con a-saber-la facilidat. A tasament bella horeta.

Quiero pensar que qui charraba en ixa entrevista yera conscient de tot isto. Que si de verdat amaba lo francés no lo feba por una cuestión nomás utilitaria u economica. Que, en estar tan curtet lo tiempo que te deixan los medios de comunicación, trigó la estratechia d’apelar a las mais y pais que han de apuntar a la suya cachimalla a las clases y que, como la mayoría d’o mundo funciona por diners, se centró en ixo.

Con las luengas minorizadas, l’aragonés en particular, tamién miramos de trobar-les ixa función economico-laboral. Nos encerrinamos en que den puntos pa opositar y que i haiga titols, diplomas y costodias pa anyadir linias en los curriculums. No nomás por una cuestión de chusticia, de que las reglas pa la resta de luengas s’apliquen tamién a la nuestra. Tamién porque sabemos que lo d’os diners ye lo solo luengache universal y si n’i hai por meyo, mas chent s’acercará ta ista luenga nuestra. Que las perras, antimás, trayen prestichio.

Nunca no censuraré las motivacions de dengún pa aprender una luenga. D’ixo ya se’n encarga bel personache de fablilandia. Yo tenié la suerte de que, entre atras personas, aquella profesora que tenié de francés m’amostró a querer ixa luenga por muitas razons y denguna no yera economica. Una luenga, lo francés, que empecipia a patir en l’estau espanyol lo de “¿Y pa qué quiers aprender ixo?”, que tanto nos han repetiu a qui aprendemos luengas economicament febles. Peno por qui tienen ixe concepto d’os idiomas porque creigo que se son perdendo emocions muit bonicas y una parte d’o mundo que nian saben que i tienen acceso. Valurar una luenga nomás por lo suyo potencial economico u lo numbro de fablants u la importancia d’o titol, ye como valurar la torre Eiffel nomás por la suya altaria. Que’n ye, d’altera, prou que sí, pero antimás i hai cuestions arquitectonicas, tecnolochicas, historicas, simbolochicas, identitarias y de toda mena que la fan muito mas valiosa que no nomás que faiga 300 metros d’alto.

Por la mía parte, seguiré disfrutando d’a polideza d’as luengas y de tot lo asociau. Y por cierto, bel día habré de reprener lo francés, que lo tiengo bien enrobinau.

No hay comentarios: