miércoles, 16 de octubre de 2013

En esfensa d'o cachirulo

Deciba Juako Malavirgen en un concierto fa no guaire que nomás a chent de difuera portiaba cachirulo ta Pilars. No ye asinas de tot, pero sí que ye verdat que a la chent de difuera d'A Inmortal le fa más goi u siente menos vergüenya de portar-ne. De feito, entre a chent d'as mias cheneracions l'emplego d'o cachirulo ye prou radiu. Y más en os roldes por a on que me muevo. Yo, manimenos, siempre lo he considerau un complemento alazetal en a Fiesta mayor de Zaragoza, en he portau qualques con firme argüello, y hue quiero esfender-lo bella miquirrina. Quan charro de cachirulo, obviament, charro d'a invención roya y negra que se gosa portiar en as fiestas de Zaragoza, no pas de cachirulo como qualsiquier tela pincha ta meter-se en o tozuelo.

Dende o culturetismo y dende as vanguardias politicas, indepes y no indepes, s'ha identificau siempre a o cachirulo y atros elementos festivos (como as penyas, por eixemplo), con o baturrismo. No les falta buena parti de razón y ye verdat que un gran porcentache de penyas y penyistas son a viva imachen d'o baturrismo y que a on que más cachirulos se viyen ye en os actos más casposos como as ofrendas y os festivals d'ixotas. Quasi siempre portiaus por foranas, por cierto. Manimenos, fer d'ixo una renuncia a lo cachirulo me pareixe una error estratechica y ideyolochica y regalar-les un sinyal d'identidat local que no se mereixen.

Ta prencipiar, qualsiquier sinyal local ye una afirmación d'ixa identidat que, en o caso de Zaragoza, tan a soben se identifica con tot lo país. Si femos qualsiquier encuesta, a mas gran parti d'a población identifica o cachirulo con Zaragoza y con Aragón, lo qual, encara que erronio, nos va de collón a qui prebamos de fer conoixer ixa identidat dende as nuestras anvistas. 

A formación d'a identidat politica y nacional de qualsiquier choven tien por un regular, prou que construyir-se en as relacions interpersonals y de borina que tienga. Os Pilars son un tiempo perfecto ta creyar ixas identidatz u enfortir-las. ¿Quantas d'a mia cheneración pasoron por "A espelunga d'os capins"? ¿Quantas charradas nos fotiemos en a penya  Borina, en Liberagoza, en o Dispierta Fierro...? Locals que en ixos intes, por cierto, teneban muito más de penya que de centro social.

Pero ta que unas fiestas sigan fiestas cal que se note por tot. Quan vas ta Uesca en as fiestas suyas de Sant Lorient, viyes blanco y verde por tot. As foranas somos las que trucamos lo ficacio en ir vestidas "de carrera". Encara que no sigas en o centro de Uesca, a fiesta se nota. Manimenos en Zaragoza, difuera d'o centro y os quatre espacios que organizan qualcosa, ye bien dificil viyer chent "vestida". U sisquiá con un cachirulo. ¿Belún preixina Sant Lorient sin viyer o blanco y verde por tot? ¿Belún clama baturra u baturrista a qui porta ixe vestuache en as fiestas uescanas?

O cachirulo ye un invento recient. Prou que sí. Igual como as fiestas de quasi totz os lugars d'Aragón en o suyo formato actual. Fueras de quatre cosetas, tot en as fiestas zaragozanas y aragonesas son inventos alto u baixo recients. Alavez pillemos os buenos y luitemos contra los malos y no veigo garra problema en portiar cachirulo entre que luitamos contra las corridas de toros, as casposas ofrendas t'a virchen u los homenaches a lo sinyal espanyol. 

De feito, mesmo o cachirulo puede servir, y s'ha feito servir, ta estendillar mensaches politicos. Antimás d'o cachirulos heterodoxos que fa de cutio lo BIC, remero aquells de Chobenalla que encara conservo, con o lema "Borina, luita y país". En vendebanos bells cientos todas as anyadas y me pareixe una traza rebuena de fer vistera a luenga aragonesa y as reivindicacions (nacionals y de qualsiquier mena), en os cuellos d'as zaragozanas.

Asinas que, que se faiga notar a fiesta y que totz os nuestros cuerpos leven por bell cabo un cachirulo bien pincho, con a reivindicación que pertoque, prou que sí. Baturrismo no, cachirulo sí!

No hay comentarios: