lunes, 31 de octubre de 2022

L'Ebro. Zaratober 31


Traviesando lo país de barra a barra, dividindo entre lo norte y lo sur, l’Ebro ye un d’os poco simbolos que consiguió unir-nos. Las menazas d’os trasvases de PSOE y PP nos levoron t’as carreras, nos facioron remerar la nuestra historia y planteyar-nos una rebelión y mesmo desobediencia colectiva. Los anyos d’ixas movilizacions estioron los zaguers que la rasmia aragonesa ocupaba las carreras y la vida publica dende las nuestras mas altas institucions dica lo zaguer guariche d’Aragón.

Talla tamién, lo nuestro Ebro, la ciudat en dos: la marguin dreita, a on que se construyó la urbe romana y se fue ixamplando ent’o sur, y la cucha, que en engaronar-se en cada creixida d’o riu, habió d’aguardar a que la tecnolochía u la inconsciencia, fesen posible poblar ixa parte. De cabo ta quan, las suyas auguas tornan a ocupar lo suyo espacio remerando-nos que i somos porque nos deixa estar-ie y que qualsequier día, si le agana, nos fa fuera.

L’Ebro va cambiando con las estacions. Vivir a lo suyo costau, traviesar-lo dos vegadas lo menos dos vegadas cad día, ye veyer como va evolucionando l’anyo: los bichos que i arriban y en marchan, lo puyar y baixar d’o suyo nivel, las boiras que se pretan d’hivierno y que te privan de veyer l’atra orilla, l’esclatiu d’a primavera con lo suyo surtir de plantas, flors, runners y pasiants, los pescataires, las piraguas, lo sirulos…

En las envueltas d’o trasvase aprendiemos a-saber-lo sobre lo funcionamiento d’un riu y pareixeba que empecipiabanos a entender que caleba respectar-los. Hue pareixemos haber-lo ixublidau, y seguimos sentindo terne que terne fateras sobre limpiar lo cauz, fer entibos y azutes sinsentiu, y toda mena de zancochos. Zaragoza ye la ciudat de l’Ebro. Aragón ye un país de rius que, quasi en la suya totalidat, i puntabocan. Por tot lo que ixo significa tanto a nivel medioambiental, como simbolico y identitario, ye bien important conoixer-lo, entender-lo y protecher-lo.

No hay comentarios: