jueves, 15 de mayo de 2014

As series como expresión cultural

Fa poco sintié a una companyera decir que no le feba goyo de leyer. No que no le feba goyo de leyer seguntes que libros u seguntes que cosas, sino que no leyeba porque no le feba goyo a mesma acción de leyer. Asinas. Cosa. 

Fa menos encara, charrando de series, un amigo me dició que ell "no viyeba series". Prou que bi ha diferencias. A literatura ye un arte de millars d'anyadas, que practicament qualsiquier puede gronxiar-se-ne y creyar nuevas obras. Ye a base d'a plasmación d'as ideyas y d'as narracions ta que o suyo esprito pueda pasar d'una cheneración t'atra inalterable, u poco alterada.

As series, d'atra man, son un subproducto d'a televisión que de vez, en ye d'o cine. Un arte que creya unatro arte y a on que, en a mia opinión se'n ha creyau unatro arte como en son as series, tal y como las entendemos en istos momentos d'o sieglo XXI. Quasi dende o naiximiento d'a televisión, as series han existiu. Bi'n ha habiu de muito buenas y muitas, muitismas, de prou baixa calidat. Manimenos, creigo que ye en as zaguers dos decadas, quan iste arte s'ha plegau a fer gran y a poder, sin garra complexo, adoptar ixe nombre: arte.

Igual como o cine ye reconoixiu como tal, y qui bi treballa lo fa con prou prestichio, as series han plegau a lo mesmo ran u mesmo dillá. As series ye una evolución d'ixe cine. No ye nomás una "peli larga". Han plegau a tener un luengache y unos tiempos propios. Os personaches cinematograficos han de recontar una historia en bellas pocas horas. Han d'evolucionar en ixe radiu tiempo. As historias no pueden embolicar-se masiau, no podemos conoixer tanto a los personaches como podemos fer-lo en una serie. En una serie bi ha horas y horas ta enamorar-nos de tal u qual personache. Ta que conoixcamos todas as motivacions. Ta que os universos a on que se desenrrollan (fantasticos u reals) prengan una complexidat inabracable por o cine estandar.

Ixa complexidat permite levar ta ixe nuevo luengache cinematografico, ya propio d'as series, historias que no se podrían levar t'o cine standar. Canta de chelo y fuego en ye un claro eixemplo. Pero igual podríanos charrar de atras como Dune, con penibles adaptacions cinematograficas u A Fundación d'Asimov que bell diya aspero que belun s'anime a fer. 

Bi ha bells aspectos tecnicos que, en a mia opinión han permitiu que as series pleguen en un ran de calidat como lo que han conseguiu. Un d'ells ye l'acceso y a disponibilidat que les ha dau internet. En a tele de quan yera chicot, si te perdebas un capitol, no podebas viyer-lo dica que lo refesen un anyo dimpués. Ye verdat que as series no gosaban tener argumentos tant embolicaus, pero como te'n perdeses dos de, por eixemplo, Twin Peaks, te podebas dar por hodiu. Agora, no sé ni qué series fan en qué canals. Me las baixo de internet, bellas vegadas anyadas dimpués de que las haigan feito por a TV. Las veigo quan quiero, os capitols que quiero, sin publicidat, con as pausas que me calga ta pichar u fer una cursa t'a fresquera u t'a falsa. Pero sobre tot, las veigo en orden. En o caso d'as televisions espanyolas lo caso ye mas grieu encara pues historicament han maltractau a las series prou. Yera imposible viyer Cacegadas (Lost) u 24, por meter-ne so que dos eixemplos.


Ye por ixo que beluns, como la HBO, han entendiu que a piratería no nomás no empobreixe as series sino que fa que cada vegada las veiga más chent. Si Chuego de Tronos s'hese emitiu en os primers 80, l'audiencia no hese puesto puyar por cada temporada como lo ye fendo agora. Si agora creixe bell millón d'espectadors en cada temporada ye porque qui se bi incorporan han visto online tot lo anterior.

L'atro aspecto tecnico ye lo baratos que han esdeveniu os efectos especials gracias a la suya computerización. Fer una serie de l'espacio u con scenarios fantasticos como Battlestar Galactica u Chuego de tronos yera fa bellas anyadas imposible de pagar ta una productora normaleta. Agora mesmo se fan productos prou dignos y, sobre tot, creyibles, a pres que pueden asumir as televisions.

Ya no puedo entender a cultura sin series, igual como no puedo entender-la sin libros u mosica. Ya no pregunto si leyes, ascuitas mosica u viyes series, sino qué leyes, qué mosica ascuitas u qué series viyes. Renunciar a la polideza u a los sentimientos que pueda dispertar una expresión cultural ye lechitimo, normal y mesmo puet tener un misterioso orichen biolochico, pero me pareixe que qui lo fa pierde una parte important de toda la cultura que podemos abracar.

No hay comentarios: